Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin jest w Polsce działalnością regulowaną, wymagającą uzyskania koncesji zgodnie z przepisami Prawa geologicznego i górniczego (dalej pgig). W kulminacyjnym momencie zainteresowania polskimi złożami węglowodorów niekonwencjonalnych (tak zwanego gazu łupkowego) takich koncesji dla polskich i zagranicznych inwestorów wydano ponad 100.
Niesatysfakcjonujące wyniki prób szczelinowania i przeciągające się dyskusje nad nowymi rozwiązaniami legislacyjnymi zniechęciły niestety część przedsiębiorców do kontynuowania prac. Według danych Ministerstwa Środowiska wciąż obowiązują 72 koncesje na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów. Pozostałe decyzje koncesyjne wygasły lub zrzekli się ich sami koncesjonariusze. W jednym z wywiadów główny geolog kraju Sławomir Brodziński wskazał, że z końcem 2014 roku upłynął termin obowiązywania kolejnych 42 koncesji. Gdyby ich adresaci nie zdecydowali się wystąpić z wnioskami o przedłużenie okresu ich obowiązywania, oznaczałoby to, że z pierwotnej liczby wydanych pozwoleń pozostanie w mocy mniej niż trzecia ich część.
Nie tylko upływ czasu
Koncesja rodzi po stronie jej adresata nie tylko określone uprawnienia, ale również określone obowiązki. Z perspektywy prawnej istotną kwestią jest zatem moment wygaśnięcia koncesji.
Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w przepisach pgig. Zgodnie z art. 38 ust. 1 pgig koncesja wygasa między innymi z upływem czasu, na jaki została udzielona oraz w przypadku jej zrzeczenia się przez przedsiębiorcę. Fakt wygaśnięcia koncesji stwierdza w drodze decyzji administracyjnej organ koncesyjny (którym w przypadku złóż węglowodorów jest minister środowiska – art. 38 ust. 2 pgig).
Nie powinno jednak ulegać wątpliwości, że wspomniana decyzja ministra środowiska ma charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny. Brzmienie ustawy nie pozostawia w tym zakresie żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Konstytutywnym momentem dla wygaśnięcia koncesji jest zajście zdarzeń opisanych w pgig, a zatem bądź to upływ terminu wskazanego w samej koncesji (określonego poprzez podanie konkretnej daty lub jako okres liczony w latach czy miesiącach – wówczas dla określenia daty, w której koncesja przestaje obowiązywać, będą miały zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące terminów), bądź złożenie przez koncesjonariusza wobec organu koncesyjnego oświadczenia woli o zrzeczeniu się koncesji.
