Brak dokumentów a wykluczenie wykonawcy

Chodzi o dwa akty prawne: nowe [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=336579]rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (DzU nr 226, poz. 1817)[/link], a także znowelizowane [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FC35B4D9B674C7D46301ABA5620092C9?id=247401]prawo zamówień publicznych (DzU z 2009 r. nr 206, poz. 1591; dalej: pzp)[/link].

[srodtytul]Niejasny zakres[/srodtytul]

Znaczne problemy interpretacyjne budzi art. 26 ust. 3 pzp, który, mimo że pozostał niezmieniony, w związku z zasadniczo przebudowanym sposobem oceny spełniania warunków stał się przepisem o niejasnym zakresie.

Zgodnie z nim zamawiający wzywa wykonawców do uzupełnienia wymaganych przez zamawiającego oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1.

W dotychczasowym dorobku interpretacyjnym Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) i sądów okręgowych dotyczącym art. 26 ust. 3 ustaliła się linia orzecznicza wskazująca jednoznacznie, iż uzupełnianie wymaganych dokumentów dotyczy wyłącznie jednego ich typu – tych, które potwierdzają spełnianie warunków udziału w postępowaniu – wskazanych w art. 25 ust. 1 pzp (np. wyrok SO w Tarnowie z 25 czerwca 2009 r., V GA 40/09, oraz wyroki KIO: z 21 lipca 2009 r., KIO/UZP 866/09; z 12 października 2009 r., KIO/UZP 1205/09; z 20 kwietnia 2009 r., KIO/UZP 448/09). Pozostałe dokumenty, niemające waloru potwierdzenia spełniania warunku, nie mogą być uzupełniane.

Istota zagadnienia polega na tym, że zmienił się katalog dokumentów potwierdzający spełnianie warunków w związku ze zmianą systematyki rozporządzenia. Do wejścia w życie obowiązującego rozporządzenia w zasadzie wszystkie dokumenty w nim wskazane potwierdzały spełnianie warunków udziału w postępowaniu, nie było więc wątpliwości, które z nich mogły być uzupełniane.

[srodtytul]Według nowych przepisów[/srodtytul]

W obowiązującym rozporządzeniu z 30 grudnia 2009 r. prawodawca zdecydował się na znaczne zmiany w wewnętrznej systematyce tego aktu.

§ 1 rozporządzenia wskazuje dokumenty, za pomocą których wykonawcy potwierdzają spełnianie warunku/warunków udziału w postępowaniu. Dotyczą one m.in. doświadczenia, potencjału osobowego, technicznego i finansowego. W tym wypadku nie ulega wątpliwości, iż zamawiający może żądać ich uzupełnienia, ponieważ są to dokumenty, o których mowa w art. 25 ust. 1 pzp, nawiązujące bezpośrednio do spełniania warunków. Natomiast § 2 wymienia dokumenty odnoszące się do wykazania braku podstaw do wykluczenia z postępowania. Nie są to więc dokumenty potwierdzające spełnianie warunków, lecz brak podstaw do wykluczenia, czyli m.in. odpis z KRS, zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego o niezaleganiu z płatnością podatków, zaświadczenie z ZUS/KRUS, informacja z KRK oraz oświadczenie wykonawcy o braku podstaw do wykluczenia. Tego typu dokumentów nie wskazuje jednak art. 25 ust. 1 pzp, w związku z czym konsekwentnie należy uznać, że nie zostały one objęte możliwością uzupełnienia z art. 26 ust. 3.

[wyimek]Zmienił się katalog dokumentów potwierdzający spełnianie warunków udziału w postępowaniu[/wyimek]

Jakie byłyby konsekwencje takiej literalnej wykładni? Niemożność uzupełnienia ofert z brakującym lub przeterminowanym jednym ze wskazanych dokumentów, skutkująca wykluczeniem wykonawcy z postępowania. Oznaczałoby to znaczne usztywnienie postępowania i częstsze wykluczenia niż dotychczas z powodu czysto proceduralnego. Należy domniemywać, iż cel, jaki chciał osiągnąć ustawodawca w ostatnich nowelizacjach, był odwrotny: utrzymanie jak największej konkurencyjności postępowań poprzez pozyskanie jak największej liczby wykonawców i ich ofert. W związku z tym należałoby podjąć próbę interpretacji nieograniczającej konkurencyjności postępowań.

[srodtytul]Nie ograniczać[/srodtytul]

W art. 26 ust. 3 pzp znajduje się odesłanie do „dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1”. Z kolei art. 25 ust. 1 ma następujące brzmienie: „W postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania. Oświadczenia lub dokumenty potwierdzające spełnianie:

1) warunków udziału w postępowaniu,

2) przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego

– zamawiający wskazuje w ogłoszeniu o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert”.

Treść tego przepisu nie tylko wskazuje pewne dokumenty określone przez swoją funkcję (pkt 1 i 2), ale jest w nim również zdanie ogólne (wprowadzające) pozwalające żądać zamawiającemu od wykonawców w postępowaniu wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania. Wobec tego odesłanie z art. 26 ust. 3 nie ogranicza się do rodzajów dokumentów wskazanych w pkt 1 i 2, ale dotyczy wszystkich dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, w tym również wystawionych przez KRS, KRK, urząd skarbowy i ZUS/KRUS. Nie ulega przecież wątpliwości, że są to dokumenty niezbędne do przeprowadzenia postępowania, jeżeli zostały przewidziane w rozporządzeniu, a zamawiający zażądał ich złożenia.