Jego życie mogłoby posłużyć za materiał do powieści lub filmu o krętej historii współczesnych Chin. Urodził się w 1948 roku w rodzinie należącej do elity komunistycznego aparatu. Jego rodzice pracowali w administracji państwowej, a ojciec był nawet członkiem Rady Państwa i ministrem przemysłu. W czasie rewolucji kulturalnej obydwoje zostali zdymisjonowani i byli prześladowani.
Zhou Xiaochuan skończył w roku 1975 Chiński Instytut Technologii Chemicznych (dzisiaj Pekiński Instytut Technologii Chemicznych), a w 1995 uzyskał tytuł doktora na Uniwersytecie Tsinghua. Rok później był już głównym doradcą ds. ekonomicznych i restrukturyzacji Rady Państwa.
W latach 1985 – 1989, był wiceministrem handlu zagranicznego oraz członkiem Narodowego Komitetu ds. Reform Gospodarczych. Zanim doszło do tragicznych wydarzeń na placu Tienanmen w roku 1989 był pupilkiem i bliskim współpracownikiem sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Chin Zhao Ziyanga, który został surowo ukarany za postulowanie dialogu z okupującymi plac studentami.
Mimo niebezpiecznej koneksji Zhou szybko dostał pracę na stanowisku prezesa China Construction Bank i był pionierem restrukturyzacji zadłużenia przedsiębiorstw. W latach 2000 – 2002 praktycznie zarządzał chińskimi rezerwami. W tym samym czasie był również szefem instytucji zajmującej się nadzorem rynku obligacji. Zyskał wówczas przydomek Zhou „Bapi” (zdzierca, skąpiec). Był wtedy bezwzględny, jeśli chodzi o zwalczanie korupcji w spółkach giełdowych. Budził tym wielkie oburzenie drobnych akcjonariuszy, którzy widzieli, że po wykryciu każdego takiego przypadku ceny akcji gwałtownie spadały. Kiedy w lipcu 2001 roku zapowiedział swoje plany drastycznej redukcji udziału państwa w giełdzie papierów wartościowych, akcje giełdy staniały błyskawicznie, co zmusiło Zhou do rezygnacji z planów.
Prezesem banku centralnego został w grudniu 2002 r. Jednym z pierwszych zadań, do jakich przystąpił na tym stanowisku, było wyczyszczenie 865 mld złych kredytów funkcjonujących w chińskim systemie bankowym.
