Trolla zaskoczyć dowcipną ripostą

Rz: Często podczas dyskusji na forum, np. naukowym, trolle zamieszczają posty typu „Idę zrobić siusiu” czy „Właśnie drapię się w nogę”. Co jest przyczyną takich zachowań?

Grzegorz Wojas: Najczęściej nieuświadomiony lęk przed odrzuceniem. Choć troll na ogół jest przekonany o swoich umiejętnościach interpersonalnych, w rzeczywistości ma kłopoty z budowaniem relacji z innymi ludźmi.

Od dziecka kształtuje się w człowieku tzw. polifoniczność osobowości. Najlepiej widać to na przykładzie osób, które miały trudną relację z rodzicami. Takie dzieci, podporządkowując się dorosłym, udawały kogoś, kim nie są. Chciały w ten sposób spełnić oczekiwania rodziców. Tymczasem Internet jest miejscem, gdzie za sprawą anonimowości człowiek może przestać udawać, odkryć swoją prawdziwą naturę i niezaspokojone potrzeby.

Prawdziwą, czyli taką, która świadomie szkodzi innym?

Trollami często kierują nieuświadomione wewnętrzne potrzeby: pragnienie dowartościowania się, nieumiejętne radzenie sobie z lękiem i stresem. Nierzadko jest to ujawnienie skrywanych emocji. Przykładem tego typu trollingu są ludzie młodzi, którzy notorycznie zamieszczają na forach komentarze związane z seksem. Im mniej wiedzą na ten temat, tym częściej kreują się na ekspertów. Osłabiają w ten sposób lęk związany z dojrzewaniem płciowym.

Dałoby się wyróżnić jakieś charakterystyczne cechy psychologiczne trolli?

Takie osoby często mają trudności w kontaktach społecznych, są niestabilne emocjonalnie, impulsywne, zaczepne, kierują się sztywnym poczuciem własnych zasad, chętnie prowokują otoczenie do konfliktów. Przeważnie mają również niskie poczucie własnej wartości i silną potrzebę bycia zauważonym. Starają się więc zaskarbić uwagę pozostałych użytkowników. Stąd kreują się na osoby antypatyczne, przemądrzałe.

Poza młodzieżą trollingiem zajmują się głównie osoby w wieku 45 – 60 lat. Skąd takie chorobliwe zachowania u dorosłych?

Dla niektórych są sposobem na poradzenie sobie z lękiem czy rozpaczliwym wołaniem o pomoc. 40-, 50-latkowie nierzadko tłumią w ten sposób niespełnione marzenia, frustracje czy niepowodzenia życiowe, jak rozwód, utrata pracy czy samotność.

Zdarza się, że trolle zamieszczają w swoich wypowiedziach linki do stron internetowych z szokującą zawartością. Jak bardzo może się to odbić na psychice niepodejrzewającego podstępu użytkownika?

Podobne sytuacje zawsze pozostawiają ślad w psychice. Mechanizmy obronne człowieka stanowią jednak skuteczną obronę przed tego typu zagrożeniem. Daleki byłbym więc od demonizowania podobnych przypadków.