Odszkodowanie za wywłaszczenie ?ma być waloryzowane wskaźnikiem cen

Takie są plany Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Chce ono skończyć z fikcją, która istnieje od przeszło 14 lat.

Chodzi o art. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami (ugn). Przewiduje on, że waloryzacji kwot należnych z tytułów określonych w tej ustawie (patrz ramka) dokonuje się według wskaźnika zmian cen nieruchomości ogłaszanego przez prezesa GUS w Monitorze Polskim.

Szkopuł w tym, że taki wskaźnik nigdy nie został ogłoszony. Przepis jest więc martwy.

Obecnie ministerstwo pracuje nad jego doprecyzowaniem. Dzięki temu prezes GUS w końcu opracuje ten wskaźnik.

Jakie zmiany

Do tej pory do waloryzacji należnych świadczeń używa się wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych (tzw. wskaźnik inflacji). Tymczasem miał on być stosowany tylko przejściowo.

Według MTBiGM wskaźnik inflacji nie odwzorowuje zmian cen na rynku nieruchomości. Jako przykład ministerstwo podaje, że tylko na rynku poznańskim wahania cen transakcyjnych były tak duże, iż w II kwartale 2007 r. różnica między nimi a tymczasowym wskaźnikiem wyniosła 21 proc. W swoich założeniach proponuje więc, by prezes GUS publikował wskaźnik raz na cztery miesiące, zawsze po zakończeniu kolejnego kwartału.

Do ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne ministerstwo planuje wprowadzić zmianę skracającą z 30 do 7 dni czas przekazywania do starostw odpisów ostatecznych decyzji i prawomocnych orzeczeń oraz odpisów aktów notarialnych, z których wynikają zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków.

W rezultacie dane o cenach transakcyjnych nieruchomości będą szybciej dostępne dla GUS, co ułatwi pracę nad wskaźnikami kwartalnymi.

Był Trybunał i nic

Impulsem do podjęcia prac przez ministerstwo był także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 21 lipca 2011 r. (sygn. K 23/08) w sprawie art. 5 ugn.

Przepisem TK zajął się na wniosek rzecznika praw obywatelskich. Od lat rzecznikowi skarżą się osoby, które czekały z różnych powodów na pieniądze, a gdy w końcu je dostały, to tak zwaloryzowane, że nijak się miały do rynkowej wartości nieruchomości.

Trybunał nie podzielił zastrzeżeń rzecznika. Według niego przepis nie narusza konstytucji. Nie pozostawił jednak suchej nitki na prezesie GUS.

– Ustawodawca, nakładając na niego obowiązki przygotowywania różnego rodzaju wskaźników, nie określił ich metodologii – uzasadniał wyrok Andrzej Rzepliński, prezes TK. – Zlecił to prezesowi GUS w ustawie o statystyce publicznej, i to on powinien zadbać o to, by powstały. Prezes GUS nie wywiązał się z tego obowiązku – podkreślił sędzia Rzepliński.

W trakcie rozprawy przed Trybunałem przedstawiciele GUS zapewnili, że wstępne wskaźniki będą wkrótce gotowe. RPO, nie doczekawszy się ich, wystąpił w lipcu tego roku z pytaniem w tej sprawie do GUS. Ten zaś odpowiedział, że termin publikacji wskaźników zmian cen dla lokali mieszkalnych za okres od I kwartału 2010 r. do I kwartału 2012 r. został przesunięty w uzgodnieniu z ministrem transportu, budownictwa i gospodarki morskiej ze względu na podjęte przez ministerstwo prace nad nowelizacją ugn.

Zdaniem ekspertów wszelkiego typu należności za nieruchomości powinny być waloryzowane z zastosowaniem wskaźników związanych z nieruchomościami.

– Trzeba jednak liczyć się z tym, że nie zawsze będą one korzystne dla obywateli – zauważa Anna Trembecka z Urzędu Miasta w Krakowie. Wszystko bowiem będzie zależeć od tego, czy na rynku nieruchomości panuje koniunktura czy dekoniunktura.

– Jeśli ceny będą niskie, to waloryzacja również – uważa Wojciech Nurek, rzeczoznawca majątkowy.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki ??r.krupa@rp.pl

Zmiana wartości z upływem czasu

Ustawa o gospodarce nieruchomościami przewiduje waloryzację opłat, odszkodowań lub innego typu świadczeń w 12 wypadkach. Wśród nich są m.in.:

-  zwrot bonifikaty udzielonej w cenie lokalu komunalnego, jeżeli najemca, który wykupił lokal, zbył go przed upływem pięciu lat,

-  wypłata odszkodowania (art. 132 ust. 3 ugn),

-  opłata adiacencka,

-  opłata z tytułu użytkowania wieczystego gruntu,