Miasta zatruwają Ziemię

Do funkcjonowania potrzebują energii, wody i żywności. Wytwarzają dwutlenek węgla i toksyczne odpady. Nigdy jeszcze porównanie największych miast świata do żywych organizmów nie było bardziej uzasadnione niż obecnie – przekonywał dr Charles Kolb uczestników kongresu Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego.

Dr Kolb pracuje w Centrum Badań Atmosferycznych i Chemii Środowiskowej amerykańskiej Aerodyne Research. Jego zdaniem zatrucie środowiska naturalnego wywołane miejskimi odpadami nie tylko odbija się na zdrowiu jego mieszkańców, ale też ma znaczenie dla globalnych zmian klimatu.

– Dwutlenek węgla i inne substancje wytwarzane w miastach czynią z nich głównych sprawców zmian klimatycznych – mówił dr Kolb. – Wpływają na środowisko zarówno lokalnie, jak i globalnie, ponieważ gazy cieplarniane są roznoszone na całym świecie.

Jak podkreślał amerykański naukowiec, porównanie miasta do żyjącego, oddychającego organizmu nie jest niczym nowym. Podobnie jak termin metabolizm miasta. Ale nowe odkrycia wiążące zdrowie mieszkańców miast np. z poziomem zanieczyszczenia powietrza sprawiają, że te porównania nabierają innego wymiaru. Chodzi nie tylko o bezpośredni efekt dla zdrowia ludzi mieszkających w zadymionych spalinami centrach, ale też m.in. o uprawy w okolicach miast i niszczone ekosystemy.

Przykłady? Wysoka temperatura i warunki atmosferyczne w Kalifornii przyczyniają się do powstawania i utrzymywania się legendarnego smogu nad Los Angeles. Tak samo jest w Meksyku, gdzie dodatkowo ukształtowanie terenu zatrzymuje trujące chmury.

– To bardzo poważny problem dla mieszkańców tego miasta. Wysoki poziom cząsteczek trujących substancji w atmosferze przekłada się na wzrost liczby przedwczesnych śmierci. Badania wykazują, że każde 10 mikrogramów tych cząsteczek w metrze sześciennym powietrza przekłada się na wzrost liczby zgonów o 10 proc. To zaś oznacza skrócenie średniego czasu życia o niecały rok – przekonywał dr Kolb. – Rośnie liczba przypadków chorób dróg oddechowych oraz hospitalizacji.

3,2 mld ludzi mieszka dziś w miastach, wynika z danych ONZ

Ponad połowa populacji świata mieszka dziś w miastach. Największe metropolie rosną, gwałtownie przybywa miast mających ponad 10 mln mieszkańców. Według różnych danych jest ich dziś od 19 do ponad 25. Skąd ta różnica? Wszystko zależy od tego, gdzie wytyczona zostanie granica miasta, do której liczyć się będzie ludzi.

Niezależnie od metody badań liderem wśród metropolii jest Tokio z ok. 35 mln mieszkańców. Na kolejnych miejscach (tu pojawiają się różnice w zależności od metody liczenia) znajdują się Nowy Jork, Meksyk, Sao Paulo, Seul i Delhi.

Dla porównania – w 1950 roku miast liczących ponad milion mieszkańców było 83. Dziś jest ich blisko 500. W 1950 roku tylko jedno mogło poszczycić się 10 mln mieszkańców – Nowy Jork. Dziś tę granicę bez trudu pokonują Manila, Kair, Dhaka i Karaczi mające wg danych ONZ od 11 do ponad 13 mln mieszkańców.

Trend gwałtownego wzrostu megamiast w uboższych krajach jest tym, co najbardziej niepokoi naukowców. Bangladesz, Egipt czy Pakistan nie będą przejmować się problemami ekologii. Megamiasta w krajach rozwijających się należą do najbardziej brudnych i najbardziej trujących środowisko – uważa dr Kolb.

– W zamożnych krajach uprzemysłowionych możemy wprowadzać kontrolę emisji spalin czy korzystać z bardziej ekologicznego transportu szynowego. A w niektórych miastach Afryki i Azji nadal używa się benzyny ołowiowej – podkreśla naukowiec.

Gigantyczne metropolie nie muszą zresztą automatycznie oznaczać ekologicznej katastrofy. Do najczystszych pod tym względem należą japońskie Tokio i amerykańskie Nowy Jork i Los Angeles.

Również w niektórych uboższych krajach rządy starają się ograniczyć zniszczenia środowiska wywoływane przez mieszkańców największych metropolii. Takie proekologiczne kampanie prowadzono m.in. w Pekinie, Sao Paulo i Buenos Aires.

W Meksyku wprowadzono specjalne przepisy mające poprawić jakość powietrza – katalizatory w autach, paliwa lepszej jakości i przeniesienie najbardziej trujących zakładów dalej od siedzib ludzkich – mówił dr CharlesKolb.

Zdrowie mieszkańców to niejedyny problem megamiast. Jak ostrzegają naukowcy, mogą one same paść ofiarą zmian, do których się przyczyniły. – Megamiasta to potencjalnie najważniejsze źródło megakatastrof – ostrzegał dwa miesiące temu John Holmes, zastępca sekretarza generalnego ONZ ds. humanitarnych. – Będziemy świadkami większej liczby katastrof i wyższej ich intensywności. Jak podkreślił Holmes, ok.