Kontrola skarbowa: jakie prawa podczas kontroli

Zgodnie z art. 282b ordynacji podatkowej kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie siedmiu dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jednocześnie wszczęcie kontroli przed upływem siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymaga zgody kontrolowanego.

Nie musisz się zgadzać

Możliwe jest zatem, że tego samego dnia, w którym pojawi się u nas inspektor, rozpocznie się kontrola. Ale tylko gdy wyrazimy na to zgodę. Jeśli zatem inspektor poinformuje nas o zamiarze wszczęcia kontroli i jednocześnie podsunie do podpisu zgodę na kontrolę, będzie mógł ją rozpocząć praktycznie od ręki.

Pamiętajmy jednak, że nie musimy się na to godzić. Gdy odmówimy inspektorowi przyjęcia go w tym samym dniu, w którym zawiadamia nas o kontroli, nie spowoduje to dla nas żadnych negatywnych skutków. Przeciwnie. Zyskamy czas na przygotowanie się do kontroli. Inspektor przyjdzie do nas bowiem najwcześniej po siedmiu dniach od pierwszej wizyty.

Dla podatnika istotne jest też to, że jeśli kontrola nie zostanie wszczęta w ciągu 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, to po upływie tego terminu można odmówić kontrolującym wstępu do swojej firmy. Po tym bowiem czasie wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia. Jeśli fiskus go nie przesłał, a termin minął, do firmy nie wejdzie.

Od zasady, że o wizycie u podatnika inspektor musi uprzedzić, są wyjątki. Przykładowo nie ma obowiązku zawiadamiania o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, jeżeli dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych albo niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej.

Porównuj treść dokumentów

Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej zawiera m.in. wskazanie zakresu kontroli. Drugi dokument niezbędny do przeprowadzenia kontroli to upoważnienie.

Powinno ono zawierać określone dane, w przeciwnym razie nie stanowi podstawy do przeprowadzenia kontroli. Musi się w nim znaleźć  m.in. zakres kontroli. Nie może on wykraczać poza to, co zostało wskazane w upoważnieniu. Jeśli zatem z upoważnienia wynika, że kontrola ma dotyczyć rozliczeń VAT za okres ostatnich dwóch lat, to inspektorzy nie powinni kontrolować rozliczeń PIT lub nawet rozliczeń VAT, ale z innego okresu (dopóki nie dostarczą kolejnego upoważnienia).

Podatnicy powinni zwrócić uwagę na to, czy zakres kontroli określony w zawiadomieniu o zamiarze jej przeprowadzenia oraz w upoważnieniu jest taki sam. Gdy pojawią się jakiekolwiek rozbieżności, zwróćmy na nie uwagę. W takiej sytuacji możemy żądać, aby organ ponownie nas zawiadomił o kontroli. Mamy też prawo odmówić udostępniania informacji, które wykraczają poza zakres wskazany w zawiadomieniu.

Pytaj o legitymację

Przed przystąpieniem do kontroli kontrolujący powinien okazać przedsiębiorcy – poza imiennym upoważnieniem – również legitymację.

Czasem jednak wejdzie do firmy tylko na legitymację. Z art. 284a § 1 ordynacji podatkowej wynika, że kontrola podatkowa może być wszczęta jedynie po okazaniu legitymacji służbowej, gdy czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia. W takim jednak wypadku i tak nie obejdzie się bez upoważnienia, tyle że kontrolujący mają więcej czasu na jego dostarczenie.

Upoważnienie powinni doręczyć bez zbędnej zwłoki – nie później jednak niż w ciągu trzech dni od wszczęcia kontroli. Doręczają je kontrolowanemu przedsiębiorcy lub osobie upoważnionej do reprezentowania przedsiębiorcy w czasie kontroli, a w wypadku gdy kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej – członkowi zarządu, wspólnikowi lub innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw.