Na dzisiejszych koncertach megagwiazd rocka i rapu bardzo często można usłyszeć „Zróbcie więcej hałasu”, najczęściej okraszone pieprznym przymiotnikiem.
Tymczasem tegoroczna edycja Sanatorium Dźwięku w Sokołowsku, miejscu akcji m.in. „Empuzjonu” Olgi Tokarczuk, przypomni, jak futurystyczna awangarda z przed ponad 100 lat wprowadzała hałasy i szumy miasta, dziś nazywane audiosferą, do muzyki współczesnej. Właśnie to bowiem zainspirowało powstanie prototypu syntezatora. Jego replika – oryginał spłonął w czasie wojny – jest już w Sokołowsku i czeka na festiwal pod hasłem „Czas. Futuryzm. Rewizje” (11–13 sierpnia). Zagra ona główną rolę w prapremierze nowych kompozycji.
Hałas futurystów
W 1909 r. Filippo Tommaso Marinetti w „Manifeście futuryzmu” wykrzyczał: „Drgnęliśmy nagle na dźwięk przeraźliwego hałasu olbrzymich piętrowych tramwajów”. Wtórował mu Luigi Russolo w „Sztuce hałasów” (1913): „Życie przeszłości było ciszą. Dopiero w wieku XIX wraz z wynalezieniem maszyn narodził się hałas. Dziś hałas triumfuje i panuje suwerennie nad wrażliwością ludzi”. Russolo przeszedł od słów do czynów. Latem 1913 r. zbudował w Mediolanie legendarne dziś intonarumori – instrumenty (8 rodzin szumów po 1–3 instrumenty w różnych rejestrach) zdolne do tworzenia i manipulowania dźwiękami za pomocą całkowicie mechanicznych procesów, które można uznać za pierwszy syntezator analogowy, prototyp używanych obecnie syntezatorów elektronicznych.
Czytaj więcej
Ponad 230 tysięcy uczestników na żywo oraz w sieci miał zakończony w niedzielę koncertem Katarzyny Nosowskiej Festiwal Góry Literatury Fundacji Olgi Tokarczuk.
Oryginał spłonął, niestety, w czasie wojny, jednak w 2009 r. słynny festiwal Performa Biennial w Nowym Jorku na stulecie włoskiego futuryzmu zaprosiło Włocha Luciana Chessę do stworzenia rekonstrukcji intonarumori. Dzięki temu Chessa zaprezentował po latach na żywo dwa wczesne utwory futurystyczne Russola oraz kompozycję futurystycznego dramaturga i poety Paola Buzziego. Jednocześnie zaprosił współczesnych eksperymentarów do stworzenia nowych kompozycji, które przygotowali m.in. Mike Patton, wokalista Faith No More, i Mr. Bungle oraz Blixa Bargeld, frontman Einstürzende Neubauten i wieloletni współpracownik Nicka Cave’a.
