NIK krytykuje profilaktykę wad postawy u dzieci i młodzieży

Szkoły nie organizują profilaktyki wad postawy u uczniów w sposób kompleksowy. Kuleje współpraca z rodzicami w tym zakresie. Gminy także nie inicjują ścisłej współpracy szkół ze służbą zdrowia i rodzinami. Nie nadzorują procesu korygowania postawy u dzieci, całą odpowiedzialność przerzucając na szkoły.

W skontrolowanych gminach i prowadzonych przez nie szkołach podejmowane działania na rzecz profilaktyki wad postawy były niewystarczające i nieskuteczne. Gminy nie orientują się w potrzebach w tym zakresie, nie rozumieją powagi problemu. Jeśli w ogóle prowadzą rozpoznanie potrzeb zdrowotnych mieszkańców, rzadko obejmuje ono schorzenia układu ruchu, a jeszcze rzadziej prowadzi do zaplanowania i wdrożenia profilaktyki. 

Jedynie część gmin zdiagnozowała stan zdrowia mieszkańców, a tylko w jednej gminie zaplanowano prowadzenie profilaktyki wad postawy uczniów. W innych skontrolowanych gminach działania w tym obszarze zostawiono szkołom.

Gminy rzadko też aktywnie informują o możliwościach profilaktyki wad postawy, choć dbałość o stan zdrowia uczniów należy do zadań własnych gmin. Mimo istniejących w województwach regionalnych programów polityki zdrowotnej, żadna ze skontrolowanych gmin nie zadbała by uczestniczyli w nich uczniowie.

Gminy nie opracowują i nie realizują programów polityki zdrowotnej dotyczących profilaktyki wad postawy u dzieci i młodzieży ani nie łożą środków na programy polityki zdrowotnej dotyczące wad postawy realizowanych przez inne podmioty.

Pielęgniarki szkolne prowadzą badania przesiewowe, jednak bywa, że szkoły nie zapewniają sobie dostępu do danych dotyczących skali rozpoznanych wad postawy, co w istotny sposób ogranicza dobór, a tym samym skuteczność prowadzonej profilaktyki. 

Dyrektorzy szkół współpracują z podmiotami leczniczymi udzielającymi świadczeń z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami, w szczególności z pielęgniarkami szkolnymi, ale współpraca ta nie jest sformalizowana.

Rozpoznanie wad postawy u uczniów często nie skutkuje zaplanowaniem i organizacją zajęć gimnastyki korekcyjnej, a nauczyciele WF rzadko mają kwalifikacje do prowadzenia tych zajęć. Na gimnastykę korekcyjną wydatkowano zaledwie 7,4% środków przeznaczonych na tworzenie uczniom w szkołach warunków ograniczających możliwość wystąpienia wad postawy. Żadna ze skontrolowanych gmin nie skorzystała z dofinansowania zajęć sportowych dla uczniów z elementami gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki.

Szkoły dokonują pomiaru wzrostu uczniów i dostosowują do nich meble szkolne. Jednak w dużej części szkół kontrolerzy Inspekcji Sanitarnej (prowadzącej kontrolę na zlecenie NIK) stwierdzili uchybienia i nieprawidłowości dotyczące ergonomii stanowisk nauki.

Ponad połowa uczniów większości szkół ma zdecydowanie przeciążony bagaż szkolny, co potwierdza Inspekcja Sanitarna. W jednej trzeciej skontrolowanych szkół wychowawcy lub pielęgniarki szkolne przeprowadzali akcje ważenia plecaków szkolnych i w tych szkołach stwierdzono najmniejsze przekroczenia norm wagi plecaków szkolnych.  Sporadycznie - dla zmniejszenia wagi uczniowskich plecaków - w szkołach korzysta się z e-podręczników.

Działania informacyjne i edukacyjne na temat profilaktyki wad postawy prowadzą wszystkie skontrolowane szkoły, ale tylko 40 proc. skontrolowanych gmin. Edukacja ta jest jednak nieskuteczna - nauczyciele nie mają dostatecznej wiedzy o tematyce wad postawy uczniów, a rodzice - o rodzaju i zakresie badań wykonywanych dzieciom w szkołach. Szkoły współpracują z rodzicami w prowadzeniu profilaktyki wad postawy, ale ta współpraca też jest nieskuteczna.