Dobre emocje hartują śmiało ciało

„Krzepiące związki mają dobroczynny wpływ na nasze zdrowie, natomiast związki toksyczne mogą je niszczyć niczym działająca powoli trucizna” – pisze Daniel Goleman w swojej najnowszej książce „Inteligencja społeczna” (Rebis, 2007). Nie ma wątpliwości, że ten najpopularniejszy dzisiaj na świecie psycholog się nie myli.

Trwanie w przygnębiającym związku z drugą osobą podnosi stężenie hormonów stresu. Ich poziom może być na tyle szkodliwy, by spowodować uszkodzenie genów sterujących pracą komórek zwalczających wirusy – udowodnił w swoich badaniach John Cacioppo, psycholog z Uniwersytetu w Chicago.

Ale niekorzystnie na zdrowie wpływa także brak jakichkolwiek relacji. Z prac tego samego naukowca wynika, że w przypadku niektórych osób samotność może być równie szkodliwa jak siedzący tryb życia, a nawet palenie papierosów.

Wiedza na temat związków między ludzką psychiką a odpornością nazywa się psychoimmunologią. Jej popularność rośnie wprost proporcjonalnie do zainteresowania naukowców stanami emocjonalnymi człowieka – szczęściem czy smutkiem. Centralne miejsce w tej dziedzinie zajmują właśnie relacje międzyludzkie.

– Większość moich pacjentów nie zdaje sobie sprawy z istnienia zależności między stanem swojego zdrowia a psychiką – opowiada Aleksander Teisseyre, psycholog z Instytutu Psychoimmunologii w Warszawie. Tymczasem, jak pokazuje jego wiedza i doświadczenie, trauma z dzieciństwa w postaci opuszczenia przez rodzica, wychowywania się w toksycznym domu czy wykorzystania seksualnego kilkadziesiąt lat później może skutkować pojawieniem się poważnej choroby.

Nie bez znaczenia jest również brak najzwyklejszego poczucia ciepła, jakie dziecko powinno otrzymywać od rodziców. W połowie XX w. setka studentów Harvardu wypełniła ankietę dotyczącą stosunku do swojej matki. Po 35 latach ponownie się z nimi spotkano. Okazało się, że niemal wszyscy, którzy określili swoje relacje z matką jako chłodne, cierpieli na poważne dolegliwości (chorobę wieńcową, nowotwór czy alkoholizm).

– Kiedy przytulamy do siebie ukochanego człowieka, głaszczemy, wzrasta w organizmie poziom hormonów szczęścia, endorfin – tłumaczy Mariola Kosowicz, psychoonkolog i terapeuta ze stołecznego Centrum Onkologii. Niedawno jedna z pacjentek, 60-letnia kobieta, wyszła za mąż. – Poprawiły się wyniki jej leczenia. Śmialiśmy się, że to z miłości – opowiada Kosowicz. A na serio dodaje, że nawet tak mocne uczucie nie sprawi, że człowiek wyzdrowieje. Ale z pewnością dzięki niemu poprawi się jakość życia.

Podobną moc mają dobre relacje z przyjaciółmi. To ich liczba jest najważniejszym czynnikiem wyjaśniającym dobrostan psychiczny – możemy przeczytać w raporcie na temat warunków i jakości życia Polaków „Diagnoza społeczna 2005” – ważniejszym niż pieniądze czy wiek.

Nasz układ odpornościowy nie lubi również takich stanów jak stres i lęk. Ich szkodliwości dowodzi badanie przeprowadzone wśród ludzi, którzy znaleźli się w ekstremalnych okolicznościach – na wojnie. Dr Joseph Boscarino z New York Academy of Medicine wraz ze swoim zespołem prześledził losy ponad 18 tys. żołnierzy służących w Wietnamie. Ci spośród weteranów, którzy cierpieli na zespół stresu pourazowego, częściej zapadli na choroby serca i raka. Częściej popadali też w uzależnienia, a nawet ginęli w wypadkach.

Ciekawych dowodów w sprawie dostarczyli nowojorscy psychoonkolodzy, którzy dwa lata temu odwiedzili Polskę. Na spotkaniu z nimi obecna była Mariola Kosowicz. – Przedstawili niezwykle interesujące dane dotyczące ludzi z wysokim, trudnym do opanowania poziomem lęku – relacjonuje terapeutka. Stężenie hormonu stresu, kortyzolu, niemal nieustająco znajduje się w organizmach takich osób na górnej granicy. To jest powodem, że mają one znacznie obniżoną odporność w porównaniu do tych, które z poczuciem lęku sobie radzą.

Posiadanie podobnej umiejętności może nawet wydłużyć życie. Przekonuje o tym lektura książki napisanej przez naszych rodzimych psychologów „Jak Polacy przegrywają? Jak Polacy wygrywają?” (GWP 2005).