Woda pod podłogą

Tradycyjny dom nad wodą – z pomostem prowadzącym do jeziora, rzeki czy nawet wychodzącym w morze – to marzenie równie piękne co niedostępne. Na przeszkodzie stoi najczęściej koszt: działki, projektu, konstrukcji, przyłączeń.

Niepoprawni amatorzy wody chlupiącej za oknem radzą sobie, adaptując barki i jachty do celów mieszkalnych. Celują w tym nacje żyjące z morzem za pan brat: Holendrzy, Anglicy, także Amerykanie i Kanadyjczycy oraz obywatele Nowej Zelandii.

Spacer po Amsterdamie to właściwie wyszukiwanie drogi pośród kanałów, na których przycumowane do brzegów stoją mniejsze i większe "house boats", mieszkalne statki. W Londynie do miejsc najdroższych – i najmniej dostępnych dla potencjalnych kupców – należy tzw. Little Venice, odcinek wąskiego kanału opływającego Regent's Park, ze starymi malowniczymi barkami.

Nie brakuje miłośników życia na wodzie w Berlinie – miasto obfituje w jeziora i kanały, na Renie we Frankfurcie stworzono miejsca do zacumowania nawet sięgających 40 m długości barek. To wręcz domiszcza, z ogrodami na dachu i miejscem na dwa samochody na rufie.

Uczestnicy egzotycznych podróży znają domy na palach wbitych w dno rzeki czy przybrzeżnych wód. Tak budowano od stuleci. Pomysł rodem z mórz południowych spodobał się w świecie zachodnim. Podobne domy spotkać można w Luizjanie, na Florydzie, po amerykańskiej i kanadyjskiej stronie Wielkich Jezior.

Najsłynniejsze osiedle, budowane dla majętnych snobów, to Palm w Dubaju – 2500 domów zaprojektowanych pod sznurek. Prywatności tu tyle co w pierwszym lepszym blokowisku, ale liczy się adres.

Dariusz Dołowy i Robert Szumilewicz z firmy Water Home przekonują, że domy na wodzie mają szanse i u nas. – Przyjęło się, że mieszkanie na wodzie to luksus – mówi Dołowy. – W filmach widzimy marinę z białymi jachtami albo koktajle serwowane na pokładzie przez kelnera. A to może być przecież normalny dom mieszkalny, restauracja, hotel, komisariat policji, warsztat naprawczy – wylicza.

Przykładem mogą być rozwiązania holenderskie. W samym Amsterdamie ponad 2400 rodzin mieszka na zaadaptowanych jednostkach pływających: ogrzewanych, podłączonych do mediów, ze stałym adresem. Uwagi ekspertów ostrzegających przed stale rosnącym poziomem morza sprawiły, że urbaniści zmienili podejście: zamiast otaczać tereny zabudowane kolejnymi wałami i polderami, proponują dosłownie wyjść wodzie naprzeciw.

Pierwsze osiedla "pływających domów" powstają nad rzeką Mars koło Arnhem (proj. Factor Architekten) oraz w Ijburg nieopodal Amsterdamu i – bardzo ekskluzywne – w Leeuwarden na północy kraju (proj. Art. Zaaijer). W Ijburg stanęło już 100 z planowanych wstępnie 500 domów, chętnych zgłosiło się ponad 5000. Planiści miejscy przebąkują o osiedlu na 18 tys. domów – indywidualnych, szkół, biur, nawet szpitali…

Budynki od stawianych na trwałym gruncie różnią się fundamentem: tworzą go betonowe komory wypełnione polistyrenem ekstrudowanym. Mogą być cumowane do nabrzeża lub do wbitych w dno pali, na głębszej wodzie utrzymuje je system zatopionych kotwic i cięgien. W niczym nie przypominają łodzi albo barek.

To zwyczajne domy, które mogą mieć dachy płaskie albo spadziste, balkony na piętrze, duże tarasy i ogrody, kominki, wielkie okna, ściany z lekkiego betonu, klatki schodowe, wszystkie niezbędne przyłącza, nawet baterie słoneczne. Jedyna niedogodność to ta, że dzieci nie mogą wyjść na podwórko, by pograć w piłkę…

Pomysły zyskują popularność – przymierzają się do nich inwestorzy w Hamburgu (gdzie można oglądać pokazowy dom projektu pracowni Förster & Trebitzsch) i w Berlinie. W USA i Kanadzie podobne osiedla istnieją od wielu lat, ale też działka wodna traktowana jest tam jak grunt stały i jej wykupienie nie sprawia kłopotu. Od kilku lat mówi się o rozbudowie… Monaco.

Projekt, do którego przymierzają się najlepsi architekci, w tym Frank O'Gehry i Norman Foster, ma kosztować 2,5 mld funtów. Nowe osiedle powstanie na 25-akrowym terenie, zamieszka w nim 4 tysiące osób. W wyniku protestów ekologów, których wsparł "zielony" książę Albert, domy budowane będą na wbitych w morze pylonach omijających chronione tereny ławic koralowych.

Decyzja o rozbudowie już zapadła, agenci nieruchomości zbierają zamówienia, amatorów tego adresu nie brakuje.

U nas, niestety, wygląda to nieco inaczej. – Wszystko, co na wodzie, jest w Polsce traktowane jako obiekt pływający – mówi Dariusz Dołowy. – A jako taki wymaga certyfikatów Urzędu Żeglugi. Powinny je mieć również osoby stale na nim przebywające. Konieczny jest "kierownik statku", najlepiej bosman. Przepisy, jak to często u nas, są nieprecyzyjne i wiele zależy od indywidualnej wykładni.

Proponowane przez Water Home domy mają dwie wersje podstawowe: dla użytkowników indywidualnych (całoroczny - mieszkanie 120 mkw. plus tarasy) i przedsiębiorstw (obiekt gastronomiczny na 238 miejsc ma 367 mkw. ).

– Jedne i drugie mogą być większe, nawet dwupiętrowe – przekonuje Dołowy. – Da się je łączyć, natomiast podział wewnętrzny jest dowolny, trzeba tylko pamiętać, by nie obciążać zbytnio jednej strony.