Z wiekiem człowiek smutnieje:rozmowa z Agnieszką Glińską

W dzisiejszych czasach jest najtrafniejszą metodą opisu świata. Choć to smutna komedia. Perzyński wypunktował ułomności naszej ludzkiej natury, opisał naszą wobec samych siebie bezradność. Uznałam, że nie należy się wobec tego tekstu dystansować, i namawiałam kolegów do zobaczenia, że to jest i o mnie, i o nich. Do hipokryzji rzadko umiemy się przyznać, przeważnie widzimy ją u innych.

Akcja spektaklu rozgrywa  się na początku XX wieku,  pani przeniosła ją trzy dziesięciolecia wprzód.

Żeby kostium nie powodował poczucia zbyt wielkiego dystansu, a mogłoby tak być, gdyby pojawiły się te wszystkie suknie i kapelusze. Choć nasza polska mentalność i tak prześwituje przez każdy strój...

Tak bardzo jest specyficzna?

Tak myślę. Naszą cechą jest znajdowanie sobie gorszego od nas, kogoś, na kogo możemy zrzucić własne frustracje i stresy. Perzyński prezentuje model rodziny z wyklętą czarną owcą, niespełniającą oczekiwań bliskich. Potępili ją, bo odważyła się żyć po swojemu. Oni zabijają w sobie nawet cień myśli o innym życiu. Ich wstręt do Mani to ich wyparte pragnienia. Nie potrafią się do nich przyznać. Miejsce, w którym się urodziliśmy, i otaczający ludzie często determinują nasz los. Nie potrafimy potem wziąć go w swoje ręce.

Wystąpiła pani w sztuce  w podwójnej roli – jako reżyserka i tytułowa bohaterka.  To pierwszy po latach powrót do aktorstwa. Łatwo było?

Trudno. Na ten eksperyment namówił mnie dyrektor Jan Englert. Przystałam, bo pomyślałam, że moja obcość wprowadzi do postaci inność w scenicznej rzeczywistości. Ale dzielenie się na reżyserkę i aktorkę... Podziwiam tych, którzy to potrafią. Myślałam, że odpowiedzialność podzieli się na pół, ale się podwoiła. Drugi raz już tego numeru nie powtórzę.

Czy to znaczy, że rozdział  aktorski uważa pani  za zamknięty w swojej  karierze?

Nie. Aktorstwo spodobało mi się na nowo, gdy Andrzej Wajda uwierzył we mnie, obsadzając w "Katyniu". Niczego nie przekreślam, ale nie będzie to mój podstawowy zawód. Na pewno nie w teatrze.

13 lat temu wyreżyserowała pani "Trzy siostry" w Teatrze Powszechnym w Warszawie. Teraz wraca pani do nich,  realizując je dla Teatru  Telewizji. Dlaczego?

Wtedy czytałam "Trzy siostry" z perspektywy 28-letniej kobiety, której wydawało się, że rozumie te dziewczyny. A dzisiaj widzę, że mam więcej istotnych pytań: o przeznaczenie, odpowiedzialność za własny los, o szukanie odpowiedzi, co nas hamuje. I co sprawia, że jeden dochodzi do muru i mówi: "przeskoczę go!", a drugi załamuje ręce i wycofuje się. Interesuje mnie ludzka psychika i diabeł, który w niej siedzi, każąc czekać, aż życie coś za nas załatwi.

Czy to znaczy, że po tych  kilkunastu latach trudniej jest reżyserować Czechowa?

Jasne. Jak jest się młodym i niedoświadczonym, nie ma obciążeń. Z czasem one narastają. Zaczynamy też rozumieć, że każda życiowa sytuacja jest wielowymiarowa. Jednocześnie człowiek smutnieje. Zaczyna widzieć więcej, ale – paradoksalnie – przestaje rozumieć to, co dawniej wydawało się proste i oczywiste. Przed laty przedstawiałam historię trzech dziewczyn, dziś bardziej mnie kusi opowiedzenie o ludziach uwięzionych w rzeczywistości.

Trudno chyba oderwać się od słynnych realizacji  tej sztuki...

Staram się o tym nie myśleć, tylko robić swoje. W naszym spektaklu w roli Iriny zadebiutuje intrygująca Agnieszka Pawełkiewicz z IV roku Akademii Teatralnej w Warszawie, Olgę zagra Patrycja Durska, natomiast Maszę – Patrycja Soliman.

Przed kilkoma dniami  otrzymała pani nominację na dyrektora Teatru Studio w Warszawie.  Są już plany?

Zamierzam robić to, co do tej pory. Tyle że będę mogła zapraszać do współpracy innych reżyserów. Dawać im szansę pracy w dobrym teatrze z fajnym zespołem. To mnie raduje, bo chyba jestem ideowcem.

rozmawiała Małgorzata Piwowar

Agnieszka Glińska