Welocyped, bicykl, kolarzówka

Pierwsze modele rowerów były wielkie, ciężkie i niebezpieczne. Dziś rowery wykonane są z lepszych i trwalszych materiałów, a jeździć można na nich bezpiecznie, szybko i wygodnie

Publikacja: 12.06.2012 01:01

Welocyped, bicykl, kolarzówka

Foto: ROL

195 lat temu, 12 czerwca 1817 roku, Niemiec Karl Drais odbył pierwszą jazdę skonstruowanym przez siebie welocypedem. Tekst z archiwum "Rzeczpospolitej"

Pomimo szykownego wyglądu welocypedy były nieporęczne. Trudno było nad nimi zapanować przy niewielkiej prędkości, którą osiągały. Za to przy szybkiej jeździe pojawiały się problemy z hamowaniem - większość maszyn nie miała hamulca. Najgorsze, że opony z pełnej gumy łatwo zsuwały się z obręczy. Upłynęły lata, zanim bicykl zmodernizowano i stał się popularny.

Za pierwowzór dzisiejszego roweru uważa się pojazd skonstruowany przez Francuza M. de Sivraca w 1765 roku. Nazwano go célérifére. Dwukołowy pojazd de Sivraca był wykonany z drewna i z wyglądu przypominał konia. Aby jechać, trzeba było odpychać się nogami. Pięćdziesiąt lat później, w 1817 roku, Karl von Drais, baron z Sauerbrom, wymyślił model nieco lepszy od célérifére'a. Był wyposażony w drążek usprawniający kierowanie. Te wynalazki nie stały się popularne, były za ciężkie (ok. 45 kg), a osiągały maksymalnie zaledwie 10 km/h.

Rowerowi potrzebny był napęd; wynalazł go w 1839 roku 26-letni kowal Kirkpatrick Macmillan z Courthill w Szkocji. Jego maszyna miała koła obite żelazem, nadal jednak była ciężka.

- Zamiast pedałów mocowanych bezpośrednio do koła pojazd Macmillana miał z przodu dwa ruchome ramiona, od których biegły pręty do obu stron tylnego koła. Jeździec opierał na nich nogi i wciskał na przemian jedno i drugie, wprawiając w ten sposób koła w ruch - mówi Kaszubski. Maszyna szkockiego kowala została szybko zapomniana. Konstruktorzy skupili się na szukaniu optymalnej wielkości koła. Rower z napędem pedałowym na przednie koło o średnicy 1,5 m wyprodukował w Paryżu Pierre Michaux w 1862 roku. Z takim kołem na dłuższych trasach osiągano już 20 km/h.

Wczesne rowery miały szprychy z drewna. Z czasem drewniane szprychy zastąpiono metalowymi, a obręcze pokryto gumowymi taśmami. Irlandczyk John Dunlop wynalazł opony pneumatyczne, które zredukowały wstrząsy, jednocześnie umożliwiając szybszą jazdę. Dalsze udoskonalenia w tej dziedzinie przypisuje się Amerykanom: W.F. Bartlettowi i C.K. Welchowi, którzy uprościli sposób zakładania dętek i opon. Kolejnym usprawnieniem była możliwość zmiany biegów. Przekładnię planetarną opatentowali Henry Sturmey i James Archer w 1902 roku. - Zmiana biegów przy użyciu przerzutki przesuwającej łańcuch z jednego trybu na inny początkowo nie zdawała egzaminu z powodu błota na drogach, dopiero gdy upowszechnił się bruk, przekonano się do tego mechanizmu - mówi Kaszubski.

Dopiero w 1873 roku Harry John Lawson zaprojektował rower Sussex Dwarf, wyposażony w przekładnię łańcuchową na tylne koło. Bicyclette Lawsona udoskonalił w 1885 roku Starley, wprowadzając koła o jednakowej średnicy. Od lat 90. XIX wieku rower zasadniczo już się nie zmienił. Poprawki dotyczyły konstrukcji, wprowadzono mocniejsze i lżejsze ramy, lepsze przekładnie i hamulce, przeniesiono siodełko.

Rowery są ciągle udoskonalane i unowocześniane.

Przede wszystkim powstają z lepszych niż kiedyś materiałów, głównie z tytanu i spiekanych węglików, które charakteryzują się trwałością i niezawodnością. Dawniej rowerzysta nie był pewien, czy dojedzie na miejsce bezpiecznie, dziś nie musi się tego obawiać, bo rower na pewno się nie rozsypie.

Rowery są lekkie poręczne i praktyczne. Wreszcie wystarczają na lata.

195 lat temu, 12 czerwca 1817 roku, Niemiec Karl Drais odbył pierwszą jazdę skonstruowanym przez siebie welocypedem. Tekst z archiwum "Rzeczpospolitej"

Pomimo szykownego wyglądu welocypedy były nieporęczne. Trudno było nad nimi zapanować przy niewielkiej prędkości, którą osiągały. Za to przy szybkiej jeździe pojawiały się problemy z hamowaniem - większość maszyn nie miała hamulca. Najgorsze, że opony z pełnej gumy łatwo zsuwały się z obręczy. Upłynęły lata, zanim bicykl zmodernizowano i stał się popularny.

Pozostało 85% artykułu
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Muzeum otwarte - muzeum zamknięte, czyli trudne życie MSN
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Program kulturalny polskiej prezydencji w Radzie UE 2025
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Laury dla laureatek Nobla