Fagus ikona industrialnej modernistycznej architektury

Jest to pierwsze dzieło wybitnego niemieckiego architekta Waltera Gropiusa. Jednocześnie ten niezwykły obiekt pozostaje nadal „żywą fabryką", w której powstają modelowe formy, wykorzystywane w produkcji butów.

Zobacz galerię zdjęć

Na tę industrialną przestrzeń składa się wiele obiektów. Do zwiedzania udostępniony jest główny budynek (obecnie mieści się w nim modelarnia, hala produkcyjna, biura i muzeum), zaprojektowany przez przyszłą gwiazdę Bauhausu - 27-letniego Waltera Gropiusa we współpracy z Adolfem Meyerem. - To był rewolucyjny projekt – opowiada nasz przewodnik. – Budynek o stalowej konstrukcji i wielkich szklanych ścianach, dzięki czemu wnętrza są w nim jasne i zapewniają doskonałe warunki pracy w przestronnych, funkcjonalnych halach.

Ceglane elementy elewacji nie są tradycyjnie czerwone, ale słonecznie żółte. Przypomnijmy, że Bauhaus - słynna uczelnia artystyczna, założona przez Waltera Gropiusa -= powstała dopiero osiem lat później, to jest w 1919 roku. Najpierw działała w Weimarze, a od 1925 do 1932 w Dessau (rok później przeniosła się do Berlina i została tam wkrótce zamknięta przez nazistowskie władze) . Bauhaus dał początek nowoczesności XX wieku w światowej modernistycznej architekturze i wzornictwie.

Odważną decyzję budowy Fabryki Fagus w Alfeld w Dolnej Saksonii podjął 53-letni przemysłowiec Carl Benscheidt, który wcześniej pracował w tym mieście dla fabryki obuwia Carla Behrensa. Ale gdy popadł z nim w konflikt, postanowił zbudować własną firmę. Postawił nowoczesną fabrykę, dbającą o pracowników, a nie tylko zyski właściciela. (Realizację całego kompleksu zakończono w 1925 roku).

Nasz przewodnik Reinhard Moreau, który oprowadza nas po budynku, zaprojektowanym przez Gropiusa, wie wszystko nie tylko o historii tego miejsca, ale również procesie produkcji, bo pracuje tu od ponad ćwierć wieku. Na początek daje nam do rąk zminiaturyzowany produkt fabryki, z którym nie rozstaje się niczym z talizmanem. Drewniany model buta z mottem, cytującym słowa założyciela fabryki Carla Benscheidta: „Naszym bogactwem nie są maszyny ani nasze bankowe konto, lecz wiedza, umiejętności i przygotowanie naszych pracowników".

Następnie w studium projektowym i w hali produkcyjnej oglądamy podobne modele już w naturalnych rozmiarach. Część jest wykonana z jasnego bukowego drewna, a część z tworzywa sztucznego w zielonym kolorze.

To właśnie twarde bukowe drewno dało nazwę fabryce, bo Fagus po łacinie znaczy buk Modelowe formy, produkowane w Fagus Werk wyróżnia niezwykłą precyzja wykonania – efekt eksperymentalnych ergonomicznych badań i starannych pomiarów. W efekcie buty kształtowane na tak precyzyjnie przygotowanym modelu szewskiego kopyta są świetnie dopasowane i niezwykle wygodne.

Ciekawe, że wzorcowy model opracowuje się tu najpierw tradycyjnie, tzn. ręcznie, a dopiero gdy jest gotowy, skanuje się go do komputera (ta kolejność nieco zaskakuje, ale podobno to ona gwarantuje jakość). Dopiero na końcu przygotowuje się prototypy modnego w danym sezonie obuwia.

Z modelarni przechodzimy do części muzealnej (opracowanej na EXPO 2000) , która opowiada nie tylko o historii fabryki, ale również o architekturze i designie Bauhausu. A także prezentuje fantastycznie bogatą kolekcję modnych butów od początku XX wieku, czyli od stylowych sznurowanych damskich trzewików na obcasie do najnowszych modeli butów damskich, męskich i sportowych XXI wieku.

Wystawę uzupełnia fascynująca opowieść o rozwoju obuwia od pradziejów. Czy wiecie, że już człowiek neolitu (3 tys. lat p.n.e.) używał butów, czego dowodem jest Oetzi – „człowiek lodu", znaleziony w austriackich Alpach, który nosił buty, uszyte z traw, łyka i skóry.