Grzybki w kosmosie

Można je zamrozić, rozmrozić, wysuszyć, wystawić na działanie promieniowania kosmicznego, ale i tak przeżyją. Dowiodły tego eksperymenty ESA na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Wyniki badań poważnie wzmacniają wiarygodność teorii, że życie na Ziemię  przybyło  z dalekiego kosmosu. Mają też  zyskać praktyczne zastosowanie  –  w filtrach przeciwsłonecznych kosmetyków.

W 2008 roku naukowcy w ramach eksperymentu Expose  E wysłali na stację orbitalną zasobnik wielkości walizki. Zawierał kilka tacek wypełnionych bakteriami, porostami i glonami. W części z nich umieścili związki organiczne. Cała skrzynka została zainstalowana na zewnątrz europejskiego laboratorium Columbus. Celem eksperymentu było sprawdzenie reakcji organizmów i chemikaliów na ekstremalnie nieprzyjazne warunki panujące w kosmosie.

– Odkrywamy granice życia – tłumaczy René Demets, biolog z Europejskiej Agencji Kosmicznej. – Nasza atmosfera jest wspaniałym filtrem ochronnym dla życia na Ziemi. Pochłania szkodliwe promienie ultrafioletowe i utrzymuje temperaturę na stosunkowo stabilnym poziomie.

Odkrywamy granice życia – tłumaczy René Demets, biolog z Europejskiej Agencji Kosmicznej

Przygotowanie ochronnego kombinezonu dla astronauty przed wyjściem w przestrzeń kosmiczną zajmuje kilka godzin. Niektóre organizmy nie potrzebują żadnej ochrony, aby przeżyć poza stacją orbitalną. Próbki wystawione zostały na bezpośredni wpływ przestrzeni kosmicznej na orbicie, powróciły na Ziemię w 2009 roku. Potem trwały badania na Ziemi.

Rezultaty eksperymentu zostały opublikowane w specjalnym numerze magazynu „Astrobiology". Najbardziej odporne okazały się grzyby z gatunku Xanthoria elegans. Większość z nich po powrocie na Ziemię w sprzyjających warunkach wróciła do życia.

– Organizmy te w zetknięciu się z niekorzystnymi warunkami weszły w stan uśpienia i czekały na lepsze warunki – wyjaśnia René Demets.

Po eksperymentach grzyby z tego gatunku przyciągnęły uwagę firm kosmetycznych. Mogą znaleźć zastosowanie jako nowe składniki kosmetyków z filtrem przeciwsłonecznym. Przydatność udowodniły, kiedy okazało się, że mogą przetrwać pełną moc Słońca przez 18 miesięcy.

Organizmy żywe, które przeżyły w otwartej przestrzeni, to silne wsparcie dla idei „panspermii" – hipotezy, która zakłada, że życie przenosi się z jednej planety na drugą, a nawet między systemami planetarnymi odległych gwiazd. Hipotezę po raz pierwszy sformułował szwedzki chemik i fizyk Svante Arrhenius na początku XX wieku. Dziś teza, że organizmy mogą kolonizować kolejne planety dzięki asteroidom odwiedzającym różne okolice Układu Słonecznego zyskuje w środowisku naukowym coraz więcej zwolenników.