Jednym z głównych zadań UOKiK jest wykrywanie i eliminowanie praktyk ograniczających konkurencję. Interwencja urzędu jest możliwa na wielu rynkach. Jednym z nich są usługi pogrzebowe. Od 2000 r. Urząd wydał ponad 100 decyzji, prowadzi obecnie sześć postępowań.
Usługi cmentarne a usługi pogrzebowe
Działania UOKiK dotyczą usług pogrzebowych, czyli takich czynności jak np. kopanie grobów, transport i pochówek, wykonywanie pomników, itp. Otwarty dla konkurencji nie jest natomiast rynek usług cmentarnych, związanych z utrzymaniem i zarządzaniem cmentarzem. Chodzi o prace porządkowe (np. pielęgnacja zieleni), rozbudowę infrastruktury oraz administrację (np. prowadzenie ksiąg). Te czynności mogą być wykonywane samodzielnie przez zarządcę cmentarza lub przekazane przez niego innemu przedsiębiorcy.
W przypadku usług pogrzebowych, osoby zlecające pochówek powinny mieć jak największy wybór przedsiębiorców. Zdarza się jednak, że zarządcy cmentarza wykorzystują swoją pozycję na rynku usług cmentarnych i nie dopuszczają do prowadzenia działalności innych podmiotów niż oni lub utrudniają im dostęp do miejsc pochówku. Innym niedozwolonym działaniem jest faworyzowanie niektórych przedsiębiorców pogrzebowych, np. poprzez udzielanie im wyłączności na kopanie grobów
Skutki niedozwolonych praktyk
- W wyniku praktyk ograniczających konkurencję osoby zlecające pochówek pozbawione są możliwości wyboru korzystniejszej oferty. Z kolei zarządca lub wskazany przez niego przedsiębiorca nie ma motywacji do podnoszenia jakości usług i obniżania cen - mówi Wiceprezes UOKiK Bernadeta Kasztelan-Świetlik. Skrajne przypadki monopolu na rynku usług pogrzebowych można było zobaczyć w Hiszpanii. Do lat 90-tych w Madrycie tylko jedna spółka była upoważniona do prowadzenia działalności na cmentarzach komunalnych. Wykorzystując swoja pozycję uzależniała sprzedaż miejsca na cmentarzu od zakupu pakietu usług, w tym organizacji stypy.
Cmentarze komunalne i wyznaniowe
UOKiK może interweniować w przypadku naruszenia przepisów zarówno na cmentarzach komunalnych, jak i wyznaniowych. Decyzje urzędu dotyczą głownie gmin lub ich zakładów komunalnych, a także parafii. Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów mają one status przedsiębiorcy, ponieważ poosiadają osobowość prawną i świadczą usługi użyteczności publicznej (zarządzając cmentarzami). Konieczność przestrzegania prawa antymonopolowego (z wyłączeniem spraw związanych z kultem religijnym) przez instytucje kościelne wynika również m.in. z Konkordatu oraz prawa kanonicznego.
