Awaria reaktora uderzy w japońską gospodarkę?

Do regionu przemysłowego Japonii w centrum kraju kataklizm nie dotarł. Epicentrum trzęsienia ziemi znajdowało się w okolicy miasta Sendai, około 300 km na północny-wschód od Tokio. Odległość od regionu przemysłowego usytuowanego między Nagoją i Osaką była jeszcze większa.

Gdyby epicentrum znajdowało się o kilkaset kilometrów bardziej na południe, straty materialne oraz w ludziach byłyby przeogromne. - powiedział Marcus Noland z Peterson Institute for International Economics. - można powiedzieć, że Japonia uniknęła jeszcze potężniejszego ciosu.

Eksperci podzieleni

Japoński rząd już zapowiedział, że w związku z trzęsieniem będzie musiał opracować nowy budżet. Eksperci nie są jednak zgodni co do tego, jak długofalowo katastrofa wpłynie na gospodarkę. Prawdopodobnie rząd Japonii skieruje więcej pieniędzy w gospodarkę, i zwiększy publiczne zamówienia w budownictwie i drogownictwie.

Japonia jest jednym z ważniejszych eksporterów samochodów, elektroniki, sprzętu elektronicznego.

Niektórzy analitycy twierdzą, że nastąpi niewielkie opóźnienie w transporcie towarów oraz wzrost cen na niektóre towary i części, ale skutki klęski żywiołowej będą stosunkowo niewielkie i zostaną szybko pokonane.

Japonia produkuje 40 procent chipów stosowanych w cyfrowych odtwarzaczach, smartphonach i  komputerach. Większość fabryk produkujących części do elektroniki usytuowana jest na południu i zachodzie od Tokio.

Chociaż trzęsienie ziemi o tak niespotykanie wielkiej sile rzędu 8,9 stopni może uszkodzić super-czułe urządzenia używane przy  produkcji, to jednak fabrykom niekoniecznie grozi wstrzymanie produkcji.

Rekalibracja maszyn może potrwać tydzień, dwa, co na chwilę opóźni dostawy.

Z powodu położenia geograficznego Japonii, gdzie trzęsienia ziemi to codzienność, rząd Japonii, naukowcy i przemysł od zawsze pracują nad nowymi sposobami zmniejszenia strat związanych z trzęsieniami ziemi, są to innowacyjne projekty architektoniczne, rygorystyczne standardy w budownictwie i dalekosiężne planowanie.

Główni producenci samochodów w Japonii mają długoterminowe plany zapewniające ciągłość dostaw. Firmy te zanotowały straty w niektórych fabrykach i biurach, Honda doniosła o śmierci jednego pracownika z ośrodka badawczego w Tochigi, na północ od Tokio, kiedy zawaliła się ściana kawiarenki.

Toyota, największy japoński producent samochodów, odnotowała krótkotrwałą przerwę w produkcji – jednak cztery fabryki współpracujące z Toyotą zamknięto na czas ewakuacji pracowników w bezpieczne miejsce.

Większość produkcji Toyoty powstaje w fabrykach na południe od Tokio, w okolicach Nagoi, w tym produkcja hybrydy Priusa produkowanej tylko na terenie Japonii.

W ciągu ostatnich dwudziestu lat japońscy producenci samochodów przenieśli większość produkcji samochodów sprzedawanych w USA do swoich amerykańskich oddziałów. Japońscy dostawcy części zamiennych również przenieśli się do Północnej Ameryki.

Clyde V. Prestowitz Jr, ekspert  do spraw Japonii i prezes Economic Strategy Institute nie spodziewa się by Toyota czy inni producenci samochodów w znaczący sposób odczuli skutki klęski żywiołowej, ze względu na ich programy przeciwdziałania na wypadek trzęsienia ziemi.

Po tragicznym w skutkach trzęsieniu ziemi w Kobe w 1995 roku straty były ogromne, 6000 ofiar, 100 mld dolarów strat materialnych. Jednak w okresie następnych dwóch miesięcy jen w stosunku do dolara wzrósł o 20 procent. Niektórzy analitycy przewidują podobny scenariusz po tegorocznym trzęsieniu ziemi.

Dlaczego klęska żywiołowa może przyczynić się do wzrostu wartości waluty danego kraju? W przypadku Japonii odpowiedzi należy szukać w wysokich oszczędnościach i inwestycjach ulokowanych za granicą  - uważa Michael Hart, analityk z Roubini Global Economics.

Kiedy przychodzi czas na odbudowę zniszczeń oszczędności zagraniczne zamieniane są na jeny, przez co rośnie pobyt na tę walutę, a więc rośnie jej wartość. Jednak silny jen może przyczynić się do wzrostu cen na światowych rynkach towarów japońskich eksporterów

Wydatki na żywność i artykuły codziennego użytku wzrosną, jednak spadnie znacząco zapotrzebowanie na towary luksusowe i usługi, w tym przede wszystkim na turystykę – ostrzega Masaaki Kanno, ekonomista z japońskiego oddziału JPMorgan Securities.

Bank centralny Japonii przełożył na wcześniejszy termin spotkanie w sprawie polityki monetarnej. Prawdopodobnie bank przygotuje program obligacji rządowych, dzięki czemu gospodarka otrzyma większy zastrzyk pieniędzy.

Klęska żywiołowa może się przyczynić do zwiększenia rządowych wydatków w celu uaktywnienia gospodarki, pomimo, że przyczyni się to do zwiększenia zadłużenia krajowego. Należy się też spodziewać wzrostu prywatnych inwestycji w budownictwie.

Edward J. Lincoln ekspert ds Japonii ze Stern School of Business na New York University – twierdzi, że należy się spodziewać pozytywnych skutków, kiedy nastąpi czas na odbudowę zniszczeń. Przewrotność sytuacji polega na tym, że w okresie najbliższego roku, dwóch gospodarka może odnieść korzyści.

Japończycy są świetnie przygotowani na takie sytuacje, radzą sobie znacznie lepiej z tym niż inne kraje – przekonuje ekonomista prof. Krzysztof Rybiński. Studzi jednak entuzjazm mówiąc, że trzęsienie ziemi będzie miało wpływ nie tylko na lokalną, ale także na światową gospodarkę.