Wyzwanie to prowadzi nie tylko do podziałów w ramach Unii na państwa, których firmy i obywatele są w różnym stopniu narażeni na ponoszenie finansowych konsekwencji przyjętych zobowiązań. Jest to także w dalszej perspektywie główny czynnik mogący decydować o wzroście lub załamaniu sektora.
Niepewność towarzysząca nowym przepisom oraz obawy co do sytuacji gospodarki światowej spowodowały, że firmy energetyczne niechętnie podejmują duże inwestycje, czego świadkami jesteśmy szczególnie w krajach takich jak Polska, gdzie elektrownie węglowe generują ponad 90 proc. krajowej energii elektrycznej. Realizacja obowiązujących zapisów pakietu już powoduje niepewność inwestycyjną w energetyce węglowej, wynikającą m.in. z niemożności przewidzenia ceny za jednostkę uprawnień do emisji. Brak nowych inwestycji może zaś spowodować deficyt mocy w systemie elektroenergetycznym.
Pomimo niepewności ogólne wyniki w sektorze w 2010 r. były bardzo dobre. Wzrost przychodów branży rok do roku w skali regionu wyniósł aż 19 proc. Lepsze wyniki w Europie Środkowej zanotował jedynie sektor produkcyjny. Spółka PKN Orlen umocniła swoją pozycję największej firmy energetycznej w Europie Środkowej, zwiększając w 2010 r. przychody aż o 33 proc., do niemal 21 mld euro. Na drugim miejscu znalazła się węgierska spółka paliwowa MOL (ponad 15 mld euro). W kategorii firm elektroenergetycznych od dłuższego czasu pozycję lidera utrzymuje czeski CEZ, którego przychody przekroczyły 7,8 mld euro. Tuż za nim uplasowała się polska PGE o przychodach na poziomie 5,3 mld euro. W podsektorze górniczym najwyżej znalazł się polski gigant miedziowy KGHM (4,4 mld euro), górnicza Kompania Węglowa (2,6 mld euro) oraz niedawno debiutująca na giełdzie JSW (1,8 mld euro) i czeska spółka węglowa OKD (1,7 mld euro).
Przed spółkami stoi wiele możliwości. Wiatraki, panele słoneczne czy elektrownie wodne to coraz częściej spotykane elementy energetycznego krajobrazu. Z odnawialnymi źródłami energii związanych będzie najwięcej innowacji – szerokie możliwości stoją przed nowymi graczami liczącymi na swoją część rynku. Wiatr i biomasa mają największe szanse w Chorwacji, której spory potencjał energetyczny wody pozostaje niewykorzystany.
Ambitnym programom inwestycyjnym towarzyszy wzmożona aktywność w dziedzinie fuzji i przejęć. Liczne projekty oczekują decyzji regulacyjnych (najlepszym przykładem jest tu przejęcie gdańskiej Energi przez polskiego giganta PGE, o którego losie zadecyduje Sąd Antymonopolowy) lub są w końcowej fazie realizacji (np. sprzedaż aktywów w Polsce przez Vattenfall spółkom PGNiG i Tauron lub sprzedaż dystrybutora energii cieplnej, spółki SPEC, przez władze Warszawy).
