Potencjalnie wyższy zysk, ale też większe ryzyko

Od początku roku inwestorzy wpłacili do funduszy obligacji korporacyjnych 3,46 mld zł nowych środków, podczas gdy z funduszy obligacji skarbowych wycofali 3,63 mld zł netto (saldo wpłat i umorzeń) – wynika z danych Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami. Tak duży napływ pieniędzy do funduszy polskich papierów nieskarbowych to efekt ich dobrych wyników, wynoszących w ciągu ostatnich 12 miesięcy średnio 4,3 proc.; dla porównania fundusze obligacji skarbowych zarobiły 2,3 proc.

Według ekspertów obecna faza cyklu koniunkturalnego (początek ożywienia gospodarczego przy niskiej inflacji i niskich stopach procentowych) sprzyja inwestowaniu w akcje oraz papiery korporacyjne (większość ma zmienne oprocentowanie). Natomiast sytuacja jest mniej korzystna dla długoterminowych obligacji skarbowych o stałym oprocentowaniu, co przekłada się na rezultaty funduszy koncentrujących się na tego typu papierach.

– Fundusze mające w swoich portfelach obligacje korporacyjne są odpowiednie dla inwestorów, którzy preferują niższe ryzyko i nie chcą inwestować na rynku akcji – wyjaśnia Piotr Minkina, menedżer ds. produktów inwestycyjnych w Union Investment TFI.

Jego zdaniem przez najbliższe 12 miesięcy na funduszach pieniężnych, inwestujących głównie w obligacje korporacyjne, będzie można zarobić średnio tyle, ile wyniesie WIBID (oprocentowanie depozytów na rynku bankowym) plus 1,4–1,6 pkt proc.; przy obecnych stawkach WIBID jest to około 4 proc.

– Wynik ten zakłada, że portfel funduszu jest odpowiednio zdywersyfikowany i zbudowany z papierów rozsądnych pod kątem ryzyka inwestycyjnego – podkreśla Piotr Minkina.

Zdaniem Krzysztofa Wołowicza, głównego ekonomisty BPS TFI, ostateczny wynik funduszu zależy nie tylko od oprocentowania obligacji, ale głównie od umiejętności zarządzającego funduszem.

– Fundusze obligacji korporacyjnych w 2012 r. osiągnęły średni zysk na poziomie 4,5 proc. W tym roku można się spodziewać średniego rezultatu 5–6 proc. – prognozuje Krzysztof Wołowicz.

Wyniki w długim terminie

Gdybyśmy wzięli pod uwagę okres ostatnich trzech lat, to okaże się, że zdecydowaną przewagę nad funduszami obligacji firm (średni wynik 14,7 proc.) mają fundusze obligacji skarbowych (przeciętna stopa zwrotu 18,3 proc.). Niestety, wiele funduszy papierów korporacyjnych musiało przeszacować wartość papierów znajdujących się w ich portfelach w wyniku ogłoszenia upadłości przez niektórych emitentów (m.in. spółki budowlane PBG, DSS czy Polimex). Negatywnie odbiło się to na średnim wyniku tej grupy.

Polskie papiery korporacyjne, w które inwestują fundusze, wyceniane są nierynkowo (efektywna stopa zwrotu), co sprawia, że wartość jednostek funduszy sukcesywnie rośnie, i to nawet w przypadku znacznego pogorszenia kondycji spółki. Taka nierynkowa wycena jest dozwolona w Polsce ze względu na niską płynność papierów nieskarbowych (trudno sprzedać lub kupić obligacje po założonej cenie). W takiej sytuacji wycena rynkowa również byłaby nieadekwatna do rzeczywistej wartości.

– Inwestycje w fundusze obligacji korporacyjnych obarczone są ryzykiem związanym z sytuacją emitenta. Fundusze analizują kondycję finansową firm, jednak nie zawsze jest możliwe trafne przewidzenie wszystkich czynników mających wpływ na tę kondycję. Poważnym problemem jest również stosunkowo niska płynność krajowego rynku obligacji korporacyjnych – mówi Krzysztof Wołowicz.

Podobnie uważa Piotr Minkina. Jego zdaniem w przypadku obligacji komercyjnych należy zwrócić uwagę przede wszystkim na ryzyko związane z płynnością oraz wyceną.

– W funduszach mających w portfelach papiery korporacyjne bardzo ważny jest zatem odpowiedni dobór emitentów oraz dywersyfikacja – potwierdza Piotr Minkina.

Zdaniem ekspertów papiery jednej firmy nie powinny przekraczać 3 proc. aktywów funduszu.

Nie wszystkie dla Kowalskiego

Fundusze z dużym udziałem polskich obligacji firm są dosyć ryzykowne. Co prawda część z nich jest trudno dostępna dla przeciętnego Kowalskiego, ponieważ minimalna pierwsza wpłata z reguły wynosi 40 tys. euro (ponad 160 tys. zł). Kwota ta wynika z przepisów prawa, regulujących działalność funduszy zamkniętych (FIZ) oraz specjalistycznych (SFIO), a taką formę często mają fundusze papierów korporacyjnych.

Do tej grupy funduszy należą m.in.: UniWIBID Plus SFIO, Agio-Kapitał SFIO, KBC Gamma SFIO. Pierwszy z nich ze względu na kłopoty z papierami upadających firm przez trzy lata zarobił tylko ok. 6 proc. W tym roku, po zmianie polityki inwestycyjnej, notuje już dobre wyniki. Natomiast KBC Gamma przez trzy lata zyskał ponad 15 proc. Choć może inwestować w papiery nieskarbowe nawet 100 proc. aktywów, obecnie stanowią one ok. 37 proc. portfela.

Do funduszy z dużym udziałem papierów przedsiębiorstw, dostępnych dla mniej zamożnego klienta, należą: Agio-Kapitał Plus, Aviva Investors Dłużnych Papierów Korporacyjnych, BPS Pieniężny. Są one dosyć ryzykowne. W grupie tej wyróżnia się fundusz Avivy, który nie ogranicza się tylko do rynku polskiego.

Rozwiązaniem dla klientów, którzy nie chcą nadmiernie ryzykować, jest wybór funduszu dłużnego lub pieniężnego tylko ze stosunkowo niewielkim udziałem papierów korporacyjnych w portfelu. Takiego, który nie osiąga zbyt wyśrubowanych wyników na tle swojej grupy, ponieważ inwestuje w papiery o niższej rentowności (skarbowe, emitowane przez banki spółdzielcze oraz duże firmy znajdujące się w dobrej sytuacji finansowej), a tym samym wiążące się z niższym ryzykiem.