Artyści, na których warto postawić

Po raz drugi prezentujemy ranking najlepszych polskich artystów współczesnych – Kompas Sztuki 2008 (poprzednia edycja ukazała się 13 marca 2008 r.). Został stworzony przez ponad 80 galerii, zarówno komercyjnych, jak i zajmujących się wyłącznie promocją sztuki. Jest wskazówką nie tylko dla koneserów łączących pasję kolekcjonerską z długofalowym inwestowaniem, ale także dla miłośników malarstwa, rzeźby oraz fotografii.

Na podstawie subiektywnych ocen przekazanych przez przedstawicieli galerii powstała obiektywna lista, o czym najlepiej świadczy ilość głosów oddanych na artystów z pierwszej dwudziestki. Po raz kolejny pierwsze miejsce zajął Tadeusz Kantor, ale w tym roku, w porównaniu z Kompasem 2007, otrzymał mniej punktów – 172 (poprzednio 253). Podobnie mniej punktów zgromadził Jerzy Nowosielski – 137 (rok temu 217), który z drugiej pozycji spadł na piątą. Drugie miejsce zajęła tym razem Magdalena Abakanowicz (155 punktów).

Spośród 306 twórców (w ubiegłym roku było 256) uwzględnionych w rankingu 131 nazwisk pojawiło się po raz pierwszy. W grupie tej znaleźli się m.in.: Janina Kraupe, Ryszard Woźniak, Bronisław Krzysztof, Leszek Knaflewski, Maurycy Gomulicki. Są to ważni artyści, rok temu pominięci. W rankingu znalazło się także miejsce dla kilku istotnych twórców spoza głównego nurtu, takich jak Oskar Hansen i Zbigniew Rybczyński, .

Warto zwrócić uwagę, że najbardziej spektakularne awanse dotyczą reprezentantów nowych mediów, m.in. Zofii Kulik (71 punktów, poprzednio 39) i Natalii LL (52 punkty, poprzednio 20). Umacnia się także pozycja twórców jeszcze niedawno zaliczanych do młodych, m.in. Wilhelma Sasnala i Zbigniewa Libery.

Dziwić może natomiast to, że w tym roku mniej głosów oddano na sporą grupę artystów już uznanych. Na przykład Leon Tarasewicz zgromadził 43 punkty (rok temu miał 83), Jarosław Modzelewski 44 punkty (rok wcześniej 65), a Edward Dwurnik zaledwie 18 (poprzednio 41). Dziwi również, że wśród artystów nieobecnych w Kompasie 2008 są takie nazwiska, jak: Jan Cybis, Ryszard Grzyb, Jan Szancenbach czy Józef Szajna.

Widać głosujący zweryfikowali swoje ubiegłoroczne typowania i niektórzy skoncentrowali się bardziej na promowaniu artystów, z którymi współpracują. Sam fakt, że galeria interesuje się danym twórcą, a co za tym często idzie, organizuje mu wystawy, wydaje katalogi, wystawia na targach, uwiarygadnia pozycję artysty na rynku. Przyszłość pokaże, kto miał rację. Czołówka, jak się wydaje, przeszła już próbę czasu.

Na świecie ogłaszane są podobne rankingi, z tym że są one tworzone według różnorodnych reguł. Punkty przyznawane są np. za udział artysty w wystawach indywidualnych w określonych miejscach, za uczestnictwo w ważnych ekspozycjach zbiorowych, za recenzje w liczących się magazynach sztuki w ciągu ostatnich 12 miesięcy itp. Takimi kryteriami kieruje się m.in. niemiecki Kunstkompass, który od ponad 30 lat 1 listopada oczekiwany jest przez międzynarodowe sfery artystyczne. Na początku bojkotowany przez środowisko, na stałe wrósł w świat sztuki. Opublikowanie „Wielkiej setki artystów” przez „Capital” jest znaczącym wydarzeniem.

Mimo spektakularnych sukcesów niektórych polskich artystów nasz rynek nadal jest młody i w fazie rozwoju. Obowiązujące na Zachodzie reguły nie znajdują u nas zastosowania. Dlatego my opieramy się na ocenach najlepszych na naszym rynku specjalistów.

Wartością tegorocznego rankingu, podobnie jak Kompasu 2007, jest nie tylko zaprezentowanie pierwszej ligi, ale także innych artystów, zajmujących dalsze miejsca. Kompas Sztuki będzie ukazywać się co roku, co pozwoli zorientować się w aktualnej pozycji danego twórcy.

Oprócz ogólnej punktacji podajemy liczbę głosów przyznanych przez galerie komercyjne i niekomercyjne. Powinno to być pomocne w zorientowaniu się, jak poszczególni twórcy są postrzegani na rynku.

[ramka][b]Jak powstał Kompas Sztuki[/b]

- Podobnie jak w zeszłym roku zwróciliśmy się do profesjonalistów z prośbą o wytypowanie ich zdaniem najlepszych polskich twórców (obecnych w życiu artystycznym po 1945 roku).

- Gwarantem jakości listy są osoby, które wzięły udział w przygotowaniu rankingu. Są to wysokiej klasy specjaliści: krytycy sztuki, artyści, cenieni kuratorzy. Szefują bądź są właścicielami prestiżowych placówek, takich jak m.in. CSW Zamek Ujazdowski, BWA Zielona Góra, BWA Arsenał, Atlas Sztuki, Starmach Gallery, Zderzak, Zapiecek, Program, Lokal_30, Galeria Wizytująca, Galeria Klimy Bocheńskiej.

- W tym roku do grona galerii niekomercyjnych, które przekazały swoje typy, dołączyły: Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej, Bunkier Sztuki oraz Galeria Szara, natomiast spośród komercyjnych: Raster oraz działające od niedawna Galera Czarna, Leto i Pies.

- Każda galeria wskazała dziesięciu według niej najważniejszych twórców uprawiających różne dyscypliny sztuki (pierwszy otrzymywał 10 pkt, każdy następny o jeden mniej).

- Wyniki zostały zliczone automatycznie, bez możliwości ingerowania w system.[/ramka]

[b]Więcej:[/b]