Czego nie wiesz o ubezpieczeniach społecznych. Czy ZUS może zbankrutować

Emerytury nie są finansowane z budżetu ZUS, tylko z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. FUS, a tym samym system emerytalny, nie jest zagrożony bankructwem. Gwarantem wypłaty świadczeń jest budżet państwa.

Aktualizacja: 10.06.2015 22:05 Publikacja: 10.06.2015 21:00

Czego nie wiesz o ubezpieczeniach społecznych. Czy ZUS może zbankrutować

Foto: Fotorzepa/ Krzysztof Skłodowski

Czy ZUS zbankrutuje i nie będzie emerytur? Po pierwsze, emerytury nie są finansowane z budżetu ZUS, tylko ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Po drugie, FUS, a tym samym system emerytalny, nie jest zagrożony bankructwem.

Zgodnie z art. 67 Konstytucji RP każdy obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego. Celem istnienia każdego systemu emerytalnego jest zabezpieczenie jego uczestnikom dochodów po zakończeniu aktywności zawodowej. Ochrona ubezpieczeniowa, czyli pewność otrzymania świadczenia, jest gwarantowana przez państwo.

Zostało to potwierdzone w art. 53 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis ten stanowi, że w sytuacji, gdy przychody FUS oraz środki zgromadzone na funduszu rezerwowym nie zapewniają pełnej i terminowej wypłaty świadczeń, to następuje uzupełnienie środków na wypłaty świadczeń poprzez dotacje i pożyczki z budżetu państwa. Jednak w pierwszej kolejności FUS zasilany jest z bieżących wpłat. W długiej, ponad 80-letniej już historii ZUS nigdy się nie zdarzyło, aby nie wypłacił on emerytur. Zakład wypłacał świadczenia nawet w czasie wojny.

System emerytalny jest trwale niezbilansowany, czyli wydatki na świadczenia od lat przekraczają wpływy ze składek do FUS. Przeczy to powszechnej opinii, że składki są za wysokie, a świadczenia za niskie.

Przyczyny niedoboru

Z czego wynika ten trwały niedobór? Z kilku przyczyn: prawnych, demograficznych (starzejące się społeczeństwo), a także np. kosztów przejściowych, czyli konieczności refundowania składek, które ZUS przekazuje do OFE.

Wydolność systemu emerytalnego jest miarą, która pokazuje, w jakim stopniu wpływy ze składek od osób pracujących pokrywają wydatki na świadczenia. Inaczej rzecz ujmując, duży wpływ na wypłacalność systemu emerytalnego ma demografia. Ryzyko demograficzne w systemie emerytalnym wynika z konieczności finansowania obecnie wypłacanych świadczeń bieżącymi dochodami.

W wyniku zachodzących niekorzystnych procesów demograficznych relacja środków wydawanych na emerytury do pozyskiwanych ze składek zmieni się. Przy założeniu, że wysokość składek na ubezpieczenie emerytalne pozostanie taka jak teraz, miernikiem w najlepszy sposób opisującym ryzyko demograficzne jest liczba osób utrzymujących system (płacących składki) do liczby osób pobierających świadczenia. W tym ujęciu ryzyko demograficzne to ryzyko państwa.

Emerytura zależna od składek

Zgodnie z prognozami GUS liczba ludności Polski spadnie z obecnych 38,5 mln osób do 34 mln w 2050 r. Wzrośnie natomiast, i to o 6,2 mln, liczba emerytów (obecnie blisko 5 mln), a spadnie o 2 mln liczba osób opłacających składki (obecnie około 14,5 mln).

Te trendy demograficzne – spadek dzietności i wydłużanie się długości życia – to problem całej Europy, w tym także Polski. Dziś jesteśmy jeszcze stosunkowo młodym społeczeństwem, ale sytuacja pogorszy się zasadniczo.

Aby neutralizować niekorzystne zmiany demograficzne i poprawiać wydolność systemu, konieczne się stało przejście od zdefiniowanego świadczenia do zdefiniowanej składki; wysokość emerytury jest uzależniona od faktycznie wpłaconych składek. Konieczne się stało też podniesienie wieku emerytalnego. Dzięki temu proporcjonalnie do wydłużania się życia wydłużamy czas pracy, aby dłuższy czas na emeryturze nie obniżył świadczeń.

Wypłata świadczeń jest w pełni gwarantowana przez państwo. Polska wychodzi właśnie z procedury nadmiernego deficytu.

Nasz kraj jest więc wypłacalny i daleki od bankructwa. Tym samym świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są bezpieczne.

„Czego nie wiesz o ubezpieczeniach społecznych" przygotowano we współpracy z ZUS

Kolejny odcinek cyklu: „Czego nie wiesz o ubezpieczeniach społecznych" ukaże się 18 czerwca 2015 r.

Czy ZUS zbankrutuje i nie będzie emerytur? Po pierwsze, emerytury nie są finansowane z budżetu ZUS, tylko ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Po drugie, FUS, a tym samym system emerytalny, nie jest zagrożony bankructwem.

Zgodnie z art. 67 Konstytucji RP każdy obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego. Celem istnienia każdego systemu emerytalnego jest zabezpieczenie jego uczestnikom dochodów po zakończeniu aktywności zawodowej. Ochrona ubezpieczeniowa, czyli pewność otrzymania świadczenia, jest gwarantowana przez państwo.

Pozostało 87% artykułu
Ekonomia
Gaz może efektywnie wspierać zmianę miksu energetycznego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Ekonomia
Fundusze Europejskie kluczowe dla innowacyjnych firm
Ekonomia
Energetyka przyszłości wymaga długoterminowych planów
Ekonomia
Technologia zmieni oblicze banków, ale będą one potrzebne klientom
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Ekonomia
Czy Polska ma szansę postawić na nogi obronę Europy