Stosowana w leczeniu astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), mukowiscydozy, zapalenia dolnych dróg oddechowych terapia wziewna (aerozoloterapia) polega na bezpośrednim podaniu leku w postaci aerozolu wprost do płuc. – Stosowanie wziewne leków daje możliwość podawania leku bezpośrednio do miejsca toczącego się procesu chorobowego. Dlatego w inhalacji stosuje się dużo mniejsze dawki niż w przypadku leków podawanych ogólnoustrojowo, co znacząco zmniejsza ryzyko niepożądanych działań ogólnoustrojowych. Ponadto wziewne podanie leku cechuje się dużo szybszym początkiem działania niż w przypadku zażycia tabletki – tłumaczy dr n. med. Marek Kaszuba, alergolog internista z krakowskiego Centrum Medycznego Sublimed.
Wielkość ma znaczenie
O tym, że wdychanie aerozoli może pomagać w odzyskaniu zdrowia, wiedzieli już starożytni medycy. Jednak dopiero wynalezienie w XIX w. urządzeń, umożliwiających skuteczną aplikację leczniczych substancji, uznaje się za początek stosowania terapii wziewnej.
Przez lata wyzwaniem dla lekarzy było precyzyjne i wygodne dawkowanie leku. Od wymiarów wdychanych cząstek zależy to, dokąd one trafią. Im mniejsze, tym docierają one do drobniejszych dróg oddechowych. Te powyżej 5 mikrometrów (?m), osadzają się w górnych drogach oddechowych: jamie ustnej, nosie i gardle. Tylko te najmniejsze, zaledwie 1-5-mikrometrowe, trafiają do oskrzeli, oskrzelików i pęcherzyków płucnych.
W leczeniu wziewnym wykorzystuje się tę zależność na korzyść pacjentów, np. u chorych na astmę, leki hamujące proces zapalny w oskrzelach można dostarczyć bezpośrednio do nich.
Trudny wybór
Żeby lek zadziałał, lekarz musi połączyć preparat z optymalnym urządzeniem do inhalacji, czyli takim, które będzie w stanie uwolnić substancje lecznicze w formie maleńkich cząsteczek – o średnicy od 1 do 5 mikrometrów. To, jakiej wielkości cząstki aerozolu wytwarza dane urządzenie, określają współczynniki MMAD i frakcja respirabilna (FR). Ten pierwszy wyrażony w mikrometrach wskazuje, że przynajmniej połowa cząsteczek ma podaną lub mniejszą średnicę. Drugi, wyrażony w procentach, informuje, jaki odsetek cząsteczek aerozolu trafia do dolnych dróg oddechowych.