Jeśli na jedzeniu pojawiła się pleśń, wyrzuć je w całości - instruuje Główny Inspektorat Sanitarny. I przypomina, że pleśń wytwarza niebezpieczne dla zdrowia toksyny. Nie wystarczy bowiem odkroić spleśniałej części owocu, gdyś reszta produktu jest także zaatakowana pleśnią, nawet jeśli tego nie widać gołym okiem.
Pleśń należy do królestwa grzybów. Zaliczane są do niego też grzyby kapeluszowe i drożdże. Pleśń charakteryzuje się nitkowatymi strzępkami i szarym, białym lub zielonkawym kolorem nalotu. Zarodniki pleśni unoszą się w powietrzu i gdy osiadają, rozwija się z nich grzybnia.
Istnieje wiele rodzajów pleśni – zależnie od miejsca, w którym się znajdują oraz tego, w jaki sposób działają na organizm. Wśród gatunków groźnych występują:
- buławinka czerwona – jej przetrwalniki są w winie, miodzie, płatkach zbożowych i pieczywie razowym. Powoduje alergie pokarmowe.
- fusarium – zawiera toksyczny zearalenon. Można ją znaleźć w płatkach kukurydzianych, zbożowych i kukurydzy. Powoduje zaburzenia w żeńskim układzie rozrodczym.
- penicillium – wytwarza patulinę, która zazwyczaj powstaje na skutek uszkodzenia owoców. W układzie pokarmowym powoduje wykwity i nadkażenia bakteryjne.
- aspergillus – zawiera aflatoksynę powodującą rozległe uszkodzenia narządów wewnętrznych.
Pleśń zazwyczaj osadza się na warzywach, owocach, płatkach zbożowych, orzechach i nasionach, mięsie i przetworach mlecznych. Grzyby pleśniowe są bogate w mikotoksyny (trujące związki, negatywnie oddziałujące na organizm człowieka). Do najbardziej niebezpiecznych mikotoksyn zalicza się: aflatoksynę, patulinę, zearalenon, fumonizyny, ochratoksynę A i deoksyniwalenol.
Zatrucia pleśnią powodują występowanie dolegliwości, takich jak: uszkodzenia wątroby, skóry i błon śluzowych, zaburzenia funkcjonowania układu krwionośnego, pokarmowego i nerek oraz obrzęki płuc. Mogą powodować choroby nowotworowe, wywoływać uszkodzenia płodu, sprzyjać zaburzeniom płodności i osłabiać organizm.
Gdy pleśń znajdzie się na części produktu spożywczego, stanowczo nie należy odkrawać części i nie zjadać reszty. To bardzo niebezpieczne, gdyż strzępki grzybni przerastają głęboko i mikotoksyny często znajdują się w całym produkcie. Taką żywność należy razu wyrzucić, by pleśń nie zaatakowała innych produktów.
Pleśń w domu (na ścianach, podłodze, w łazience) także stanowi zagrożenie dla zdrowia organizmu. Codzienne przebywanie w pomieszczeniach skażonych grzybami pleśniowymi wywiera negatywny wpływ na układ oddechowy. Na większe ryzyko zatrucia pleśnią poprzez wdychanie są narażone osoby starsze, niemowlęta i dzieci oraz osoby, które cierpią na choroby układu oddechowego.
Do objawów świadczących o zatruciu pleśnią należą: zaburzenia pracy układu pokarmowego (biegunka, zaparcia, bóle brzucha, wymioty), zmęczenie, uczucie senności, brak zdolności koncentracji, bóle i zawroty głowy, a w skrajnych przypadkach nawet utrata przytomności.
Jednym ze sposobów usunięcia pleśni z organizmu jest doustne przyjmowanie węgla aktywnego. Ma on właściwości wspomagające zdrowie, chroni błony śluzowe i skutecznie usuwa toksyny z organizmu. Trzeba go spożywać kilka razy dziennie.
Oczywiście nie należy zapominać o tzw. dobrych pleśniach. Penicillium notatum, z której powstała penicylina, wykazuje właściwości zabójcze dla bakterii, nie wyrządzając szkód ludziom. Penicylina leczy anginę, zapalenie płuc, kiłę czy rzeżączkę. Odpowiednie szczepy pleśni służą jako środek do produkcji leków przeciwzakrzepowych i przeciwmigrenowych oraz stosowanych w leczeniu choroby Parkinsona. Także różne gatunki serów, takich jak: brie, camembert, gorgonzola czy roquefort zawdzięczają swoje właściwości i smak grzybom pleśniowym Penicillium Candidum. Dobre pleśnie znajduje się także w winach.
