Oddanie inicjatywy w sprawie zmiany imienia i nazwiska osobom fizycznym nie oznacza, że w każdej sytuacji wola obywatela zostanie uwzględniona. Są to dwa podstawowe elementy identyfikujące osobę. Składają się one na jej stan cywilny i dlatego powinny być stabilne [b](tak NSA w wyroku z 18 stycznia 1994 r., SA/Gd 1114/93)[/b]. Każdy wniosek w tej sprawie powinien być odpowiednio umotywowany ważnymi względami. Ustawa z 15 listopada 1956 r. określająca zasady dokonywania zmian imion i nazwisk nie precyzuje, jak należy rozumieć te „ważne względy”, ograniczając się jedynie do przykładowego ich wymienienia. Zachodzą one w szczególności, gdy wnioskodawca nosi nazwisko ośmieszające albo nielicujące z godnością człowieka.
Wniosek zostanie również uwzględniony, jeżeli osoba nosi nazwisko o brzmieniu niepolskim lub mające formę imienia. Zmiana nazwiska nastąpi także wtedy, gdy wnioskodawca chce zmienić je na takie, którego używa, lub powraca do nazwiska, które zostało zmienione. Trzeba zaznaczyć, że używanie nazwiska musi mieć miejsce w trakcie codziennych czynności dokonywanych w życiu realnym, a nie wirtualnym. Kryterium tego nie spełnia m.in. używanie pożądanego nazwiska w portalach internetowych, takich jak Nasza-Klasa.pl[b] (zob. uzasadnienie wyroku WSA w Łodzi z 24 września 2008 r. III SA/Łd 147/08).[/b]
[srodtytul]Za zgodą dziecka[/srodtytul]
Zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci. W sytuacji, gdy tylko jeden rodzic zmienia nazwisko, rozciągnięcie tej zmiany na małoletnie dziecko wymaga zgody drugiego z rodziców. Wyjątkiem jest sytuacja, w której drugi rodzic nie żyje, jest nieznany albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych. Zgoda drugiego rodzica jest wymagana nawet w sytuacji, w której rodzice się rozwiedli, chyba że jeden z nich został pozbawiony władzy rodzicielskiej. Pamiętać należy, że nie można zmienić nazwiska dziecku, które ukończyło 14 lat, bez jego zgody. Jeżeli rodzice nie są w stanie osiągnąć porozumienia w sprawie zmiany nazwiska dziecka, każde z nich może wystąpić do sądu rodzinnego i opiekuńczego z wnioskiem o rozstrzygnięcie tej sprawy. Prawomocne postanowienie sądu opiekuńczego upoważniające matkę małoletniego do dokonania zmiany nazwiska dziecka, wydane w postępowaniu nieprocesowym, w którym uczestniczył ojciec dziecka, zastępuje zgodę tego ojca wymaganą przez art. 5 ust. 2 tej ustawy, w związku z czym nie jest konieczne uczestnictwo i zgoda ojca w postępowaniu administracyjnym[b] (wyrok NSA w Poznaniu z 15 kwietnia 1982 r., SA/Po 699/81).[/b]
[srodtytul]Kiedy można odmówić[/srodtytul]
