Materiał powstał we współpracy z Orange Polska

Wyróżnienie Nauczyciel Jutr@ miała szansę zdobyć pedagożka lub pedagog, który mimo trudnych wyzwań, np. nauczania zdalnego, rozwinął swoje umiejętności, w tym cyfrowe – z troski o potrzeby uczniów i z myślą przyszłości edukacji. Ktoś, kto dostrzega, że uczniowie wychowani w cyfrowym świecie, potrzebują dziś innego podejścia do edukacji niż 20 lat temu. Ma też odwagę uczyć inaczej, pozostawiając swoim podopiecznym podprzestrzeń, by pytać „po co, dlaczego i jak".

Jak mówi laureatka nagrody, Joanna Mikusek-Przystajko, nauczycielka etyki, pedagożka szkolna ze Społecznego Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Kudowie-Zdroju, ten zawód to przede wszystkim powołanie i odpowiedzialność. Zwraca także uwagę na złożoność ról nauczyciela.

Otwartość na potrzeby

– Dopiero teraz uświadomiłam sobie, jaka to jest wielka społeczna odpowiedzialność bycie nauczycielem, praca z dzieciakami i młodzieżą. Na wręczeniu nagrody spotkałam się ze wspaniałymi nauczycielami o niesamowitej energii. I to jest dla mnie niesamowite, że znalazłam się wśród nich – mówi Joanna Mikusek-Przystajko. – Do tego zawodu nie powinni trafiać ludzie przypadkowi, a tacy, którzy czują tę odpowiedzialność, rozumieją procesy społeczne, rozumieją młodzież. Uważam, że młodzież jest bardzo inteligentna i mądra, wie, czego potrzebuje. Rolą nauczyciela jest kierunkować i nazywać ich potrzeby oraz podążać za nimi.

Jakie są jej zdaniem główne wyzwania w codziennej pracy nauczyciela? – Myślę, że to bariery w samych nauczycielach. Życzyłabym wszystkim otwartości na potrzeby uczniów i zaufania, że oni wiedzą, czego potrzebują. Sama znalazłam się w sytuacji, gdzie moja klasa bardzo uparła się na realizację projektu z fizyki, a ja jestem humanistką i byłam przerażona, że miałabym realizować cokolwiek z fizyki – opowiada Joanna Mikusek-Przystajko. – Ale to była ich potrzeba i oni bardzo dobitnie ją komunikowali. Więc podążyłam za tym i świetnie się bawiliśmy. Przełamałam swoje bariery, obawy. To mnie nauczyło otwartości na słuchanie młodzieży. Dlatego myślę, że ogromnym wyzwaniem bardziej po stronie nauczycieli jest to, żeby przełamać bariery w sobie, żeby uzyskać otwartość w edukacji – zauważa Nauczycielka Jutr@.

Inspiracją do powstania konkursu Nauczyciel Jutr@ stały się doświadczenia z edukacji zdalnej . Nagrodą dla zwycięzcy jest wizyta studyjna w szkole w Finlandii, zorganizowana przez Fundację Orange. Wyjazd będzie okazją do bliższego poznania jednego z najlepiej ocenianych systemów edukacji na świecie, a wrażenia z wizyty mogą stać się inspiracją w codziennej pracy. Konkurs Nauczyciel Jutr@ towarzyszy prestiżowemu konkursowi Nauczyciel Roku, organizowanemu już od 20 lat przez „Głos Nauczycielski".

Wiele ról

Wspomnianą przez Nauczycielkę Jutr@ złożoność pracy pedagogów pokazują także wyniki badania „Między pasją a zawodem. Raport o statusie nauczycielek i nauczycieli w Polsce 2021", przeprowadzonego dla Fundacji Orange przez agencję badawczą Kantar w marcu i kwietniu br.

Jak podkreślają autorzy raportu, nauczyciele pełnią wiele ról, związanych m.in. z przekazywaniem wiedzy, byciem liderem, kształtowaniem postaw, wychwytywaniem talentów i problemów uczniów oraz wspieraniem rodziców w ich rozwiązywaniu. Rodzice liczą, że wychowawcy zauważą ewentualne problemy dzieci, ich nastroje czy zachowania – i to nie tylko w pandemii. 63 proc. rodziców i 55 proc. uczniów jest zadowolonych z poziomu nauczania w szkole, ale to budowanie relacji z uczniami i zapewnienie im bezpiecznych warunków do nauki wskazywane jest jako kluczowe. 44 proc. uczniów szanuje nauczycieli za ich wsparcie w trudnych sytuacjach. Oczekują od nich czasu i przestrzeni na zwyczajną rozmowę.

– Uczniowie, którzy czują się dobrze na lekcji, którzy lubią swoich nauczycieli i ufają, że ci przekażą im wiedzę w sposób zrozumiały i dobrze przygotują ich do egzaminów, dużo lepiej i szybciej się uczą – wyjaśnia dr Anna Buchner, socjolożka i badaczka społeczna, jedna z autorek raportu.

Relacje z uczniami są także ważne dla samych nauczycieli. W badaniu podkreślają, że jest to jeden z najważniejszych aspektów ich pracy. Doceniają też, że specyfika zawodu chroni ich przed nudą i monotonią, ponieważ każdy dzień przynosi nowe radości, ale i wyzwania, na które trzeba reagować. Wśród zalet swojej pracy wymieniają też to, że widzą efekty pracy, a szczególnie cieszą ich postępy uczniów. W efekcie, mimo trudności oraz wielości ról, które pełnią w szkolnej społeczności, aż 78 proc. nauczycieli i nauczycielek deklaruje poczucie satysfakcji z pracy.

Jeśli chodzi o to, co zakłóca ich pracę, 62 proc. pedagogów wskazuje, że negatywnie na sytuację i prestiż zawodu wpłynęła pandemia. Wśród innych negatywnych czynników swojej pracy wymieniają brak wsparcia w rozwiązywaniu trudności wychowawczych oraz brak narzędzi i dostępu do specjalistów – tylko połowa ma możliwość konsultacji z psychologami. 38 proc. deklaruje chęć rozwoju umiejętności psychologicznych oraz związanych z rozwiązywaniem konfliktów (35 proc.).

Nauczyciele wskazują też inne wyzwania, w tym biurokrację (70 proc.), zdalną naukę (60 proc.), zbyt liczne klasy (58 proc.) i niski prestiż zawodu (52 proc.).

Materiał powstał we współpracy z Orange Polska