KPMG znowu na szczycie

Po trzech latach firma KPMG znów okazała się bezkonkurencyjna w przygotowanym przez „Rz" rankingu audytorów. W 10. edycji naszego zestawienia zdobyła 734 punkty, co dało jej pierwsze miejsce (przed rokiem zajęła trzecią lokatę). Zacięta walka toczyła się o miano wicelidera naszego rankingu. Obronną ręką wyszło z niej PwC, które o dwa punkty wyprzedziło Ernst & Young. Czwartą pozycję, podobnie jak przed rokiem, zajęło Deloitte.

Szeroka czołówka rankingu okazała się stabilna. Pozycje sprzed roku utrzymali: BDO, Grant Thornton Frąckowiak i Mazars. Na ósme miejsce, awansując o jedno oczko, wskoczyła grupa PKF Consult, która wyprzedziła Doradcę ZDFK. Dziesiątkę zamknął natomiast Rodl & Partner.

Walka o wygraną w tegorocznym rankingu okazała się znacznie mniej zacięta niż w 2009 r. Wówczas o zwycięstwie PwC nad Ernst & Young zadecydowało zaledwie 0,6 punktu, a pierwsze miejsce od czwartego dzieliło niewiele ponad 13 oczek. Tegoroczny lider wyprzedził natomiast drugą w zestawieniu firmę o siedem punktów, a czwartego przedstawiciela branży o 19. Zwiększyła się również przewaga pierwszej czwórki nad piątym w rankingu BDO. W zeszłym roku warszawska spółka traciła do Deloitte 23,6 punktu. W tym roku było to już 28 oczek.

Sporo działo się w dalszej części zestawienia, gdzie jak zwykle nie obyło się bez spektakularnych awansów i spadków. Największy skok, o dziesięć miejsc, zanotowały Grupa ISP Modzelewski i Wspólnicy oraz Polinvest-Audit, które zajęły odpowiednio 20. i 31. lokatę. W porównaniu z poprzednim edycją najbardziej pogorszyła się sytuacja CGS Audytor, który zajął 39. lokatę, podczas gdy przed rokiem był 26. O 12 pozycji, na 26. miejsce, spadła natomiast firma Misters Audytor. Zmienność okazała się jednak mniejsza niż przed rokiem. Wówczas rekordzista pod względem awansów, HLB M2 Audyt poprawił swą pozycję o 18 oczek.

W tym roku na naszej liście pojawiło się 13 debiutantów.

Spektakularny debiut na 11. miejscu zaliczyła grupa Revision w Polsce. Międzynarodowa sieć, w skład której weszło sześć polskich firm, powstała w 2010 r. Podmioty do niej należące nieźle radziły sobie także w 2009 r. W poprzedniej edycji rankingu Kancelaria Porad Finansowo-Księgowych dr Piotr Rojek była dziesiąta, a Moore Stephens Józef Król (obecnie Revision-Rzeszów Józef Król) zajął 23. miejsce.

Spektakularnych awansów spowodowanych konsolidacją mniejszych podmiotów spodziewać się można również w tym roku. Do fuzji przygotowują się Auxilium oraz ECA Group, które w najnowszej edycji rankingu „Rz" zajęły odpowiednio 21. i 15. lokatę. – Biorąc pod uwagę dotychczasową pozycję firm na rynku audytorsko-księgowym, przewidywane przychody oraz liczbę obsługiwanych klientów, ECA Auxilium znajdzie się w ścisłej czołówce firm audytorskich w Polsce – komentuje Zofia Podhorodecka, prezes Auxilium.

– Konsolidacja jest nieunikniona. Wymagania prawne dotyczące świadczenia usług audytorskich są coraz wyższe. Rośnie ryzyko audytorów związane z koniecznością oceniania przyszłych skutków coraz bardziej złożonych operacji biznesowych – komentuje Tomasz Wróblewski, partner zarządzający w Grant Thornton Frąckowiak. – Wyższa niż w latach ubiegłych presja cenowa wymaga inwestycji w metodykę badania i narzędzia wspomagające. Bez odpowiedniej skali nie sposób poradzić sobie z tymi wyzwaniami – dodaje.

Podobnego zdania jest Jarosław Bochenek, członek zarządu Mazars Audyt. – Należy oczekiwać dalszej konsolidacji wśród mniejszych podmiotów. Konsolidacja jest koniecznością ze względu na możliwość zwiększenia potencjału i zakresu świadczonych usług audytorskich – mówi. – Złożoność niektórych procesów i zdarzeń, z którymi styka się audytor w czasie badania, wymaga często specyficznej wiedzy i doświadczenia, których nie jest w stanie zapewnić jedna spółka audytorska. Ponadto podmioty badane oczekują kompleksowej obsługi w zakresie usług audytorskich, które mogą być z reguły zapewnione w połączeniu lub we współpracy z inną firmą z branży – dodaje.

Eksperci zgodni są co do tego, że należy spodziewać się dalszej konsolidacji rynku. Ich zdaniem obejmie ona jednak wyłącznie mniejsze firmy. – W każdej branży, również audytorskiej, proces przejęć i połączeń będzie miał miejsce pod warunkiem, że ma on sens biznesowy, czyli tworzy wartość dodaną dla właścicieli i w konsekwencji dla klientów. Nie sądzę jednak, aby w naszych warunkach był to proces powszechny – zwłaszcza z perspektywy dużych graczy, których oferta usług już teraz jest bardzo szeroka i może zostać uzupełniona jedynie w zakresie niektórych usług niszowych – uważa Michał Mastalerz, partner zarządzający krakowskim oddziałem PwC. – Jednakże dla części podmiotów, zwłaszcza mniejszych i średnich, połączenie sił może okazać się konieczne właśnie z perspektywy rosnących wymogów jakościowych stawianych firmom audytorskim. Może to być stosunkowo szybki sposób na zbudowanie odpowiedniej masy krytycznej i zasobów niezbędnych do obsługi większych podmiotów – dodaje.

W ostatnich dwóch latach firmy audytorskie borykały się z wywołanym kryzysem spadkiem cen ich usług. To jednak nie jedyny problem, który trapił branżę. Ewa Jakubczyk-Cały, prezes PKF Consult, zwraca uwagę również na kurczenie się rynku usług audytorskich. – Problemy dużych firm z mniejszą liczbą realizowanych zamówień przełożyły się na niższe przychody, zyski oraz zatrudnienie. W związku z tym dużo podmiotów, które jeszcze do niedawna miały ustawowy obowiązek corocznego badania, dziś już nie spełnia takich wymogów i nie musi poddawać swoich sprawozdań finansowych audytowi – zaznacza.

Przedstawiciele branży oceniają, że w tym roku presja na pobierane przez nich stawki nie powinna już być tak silna. Nie oczekują jednak na razie powrotu cen sprzed kryzysu. – Rok 2010 był w mojej ocenie rokiem wyciszenia po burzy. Po spadku stawek za audyt i wielkim nacisku na cenę, z którym mieliśmy do czynienia w roku 2009, nie ma co liczyć w krótkim okresie na istotne zwyżki. Raczej wszyscy, łącznie z tymi największymi, starają się dostosować do warunków rynkowych, zmieniając organizację wewnętrzną projektów audytorskich, a czasami całych firm – mówi Jan Letkiewicz, partner zarządzający w Grant Thornton Frąckowiak. – Niewątpliwie w tym roku nie ma tak dużej presji na cenę. Dość dobra sytuacja polskich przedsiębiorstw na pewno w tym pomogła. Uświadomienie decydentom w firmach roli audytora jako również doradcy mogącego wnieść własne doświadczenie do spółki skutkuje w wielu przypadkach powrotem do rozmów o jakości audytu i jego wartości dodanej, a nie tylko o cenie – dodaje.

Znaczenie dodatkowych usług świadczonych przez biegłych rewidentów podkreśla również Barbara Misterska-Dragan, prezes Misters Audytor. – Rok 2011 to kolejny rok budowania wizerunku biegłego rewidenta. Kreowania u przedsiębiorców potrzeby współpracy z audytorem nie tylko przy badaniu sprawozdania finansowego, ale również jako doradcy posiadającego kompetencje zawodowe, profesjonalizm i doświadczenie pozyskane przy współpracy z podmiotami różnych branż czy znajomość zagadnień podatkowych – mówi.

Sebastian Łyczba - partner działu audytu w E&Y

Sensem działania firm audytorskich poprzez prowadzenie przez te firmy badań sprawozdań finansowych jest sprawdzenie, a w konsekwencji potwierdzenie, że wyniki działalności gospodarczej uzyskiwane przez podmioty gospodarcze są przedstawione w sposób rzetelny, prawidłowy i zgodny z przepisami prawa. W interesie wszystkich uczestników rynku jest dążenie – szczególnie w kraju takim jak Polska, wciąż szukającym swojej pozycji na świecie – by badania te były przeprowadzane według jak najwyższych standardów, przez przygotowanych do tego profesjonalistów, po rozsądnych i uzasadnionych rynkowo cenach. Zarówno sama branża audytorska, jak i otoczenie biznesowe, w którym ona działa, muszą zrobić wszystko, by tak było. ?

Andre Helin prezes BDO

Dostrzegam trzy główne przyczyny konsolidacji branży. Po pierwsze, w ostatnim czasie za mało jest wzrostu organicznego. Po drugie, w wyniku wprowadzania kolejnych regulacji rosną koszty operacyjne audytorów. Wzrost liczby przepisów zwiększa koszty badania, których firmy audytorskie nie mogą przerzucić na klientów. Nie można też zapominać o rosnącej specjalizacji (potrzebnej chociażby do obsługi spółek energetycznych, telekomunikacyjnych czy instytucji finansowych), która powoduje, że potrzebny jest duży wolumen, by usługi były opłacalne. Wszystkie te czynniki obserwujemy od kilku lat. Dlatego nie zdziwiłbym się, gdyby w ciągu trzech lat rynek skurczył się o połowę. Biegli rewidenci będą mieli pracę. By przetrwać na rynku, firmy będą jednak musiały się łączyć.

Marek Gajdziński partner w KPMG

Największym wyzwaniem, przed którym staną firmy audytorskie w 2011 r., będzie utrzymanie wysokiej jakości usług pomimo rosnącej presji na obniżkę wynagrodzeń audytorów wynikającej z konkurencji oraz rosnących wymagań nakładanych na audytorów przez instytucje regulacyjne. Aby sprostać temu wyzwaniu, firmy audytorskie będą musiały rozwinąć narzędzia i procedury pozwalające na bardziej efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów. ?

Gavin Flook partner działu audytu w Deloitte

Obszar usług audytorskich charakteryzuje się wysoką konkurencją, a poziom wynagrodzenia – obok kwalifikacji technicznych i doświadczenia w obsłudze firm z danej branży – często stanowi podstawę podejmowania decyzji. Firmy kupujące usługi audytorskie często same odczuwają presję ekonomiczną, ale cenią wartość, którą zapewniają im doświadczeni audytorzy z renomowanej firmy. Generalnie zauważa się jednak spadek cen w porównaniu z okresem 2007 – 2008.