Konkurencja o kontrakty zbrojeniowe potrafi być bardzo zacięta. W takiej sytuacji nie dziwi, że najwięksi gracze na rynku wydają miliardy nie tylko na promocję, ale także w ramach umów offsetowych. Ile dokładnie? Jak wyliczył „Financial Times" w oparciu o dane zebrane przez analityków IHS Jane's, spółki analitycznej specjalizującej się w branży obronnej, koszty umów offsetowych jakie zawały 12 największych firm z branży wynoszą łącznie 75 mld dol.
Najwięcej wśród analizowanych spółek przeznaczył Lockheed Martin (27 mld dol.). Drugie miejsce w tym zestawieniu zajmuje kolejna amerykańska spółka Boeing, która obiecała wydać w ramach offsetów 12,6 mld dol. Trzecie miejsce okupuje mało znana w Polsce firma Raytheon (7,9 mld euro). Kolejne pozycje przypadły europejskim gigantom. Grupa EADS złożyła obietnice warte 7,6 mld dol. BAE Systems oraz Saab po około 4 mld dol.
Co ciekawe nie ma konkretnej reguły na co przeznaczone zostaną offsetowe pieniądze. Wszystko zależy od potrzeb zamawiającego, a te potrafią być różne. I tak w powiązaniu z kontraktem na dostawy samolotów transportowych dla Tunezji, spółki z branży zbrojeniowej zobowiązały się wesprzeć lokalny biznes zajmujący się produkcją oliwy z oliwek. W ramach innych umów wspierały rozwój lokalnych linii lotniczych w Kazachstanie czy Jordanii oraz pomogły zbudować przemysł lotniczy w Turcji. W Omanie spółka BAE Systems spełniła część swoich zobowiązań offsetowych ustawiając wielkie kolorowe boje wzdłuż wybrzeża. Wszystko po to by zwabić w ich pobliże ryby i w ten sposób uprościć nieco pracę lokalnym rybakom. Offset to jednak nie tylko inwestycje. Bywa także, że jest to okazja do powiększenia własnego prestiżu. Tak do tematu podszeł rząd Malezji, który w powiązaniu z kontraktem na dostawę myśliwców Su-30, uzyskał obietnicę Rosjan na wysłanie pierwszego obywatela kraju w przestrzeń kosmiczną.
A jakie Polska ma tym tle doświadczenia? W naszym kraju offset kojarzy się głównie z kontraktami połączonymi z umową na zakup myśliwców F16. Nie jest w tym nic dziwnego. Wartość całego programu wyniosła 6,028 mld dol. i jest to rekordowa kwota w historii polskich zamówień zbrojeniowych. W sumie wykonano 18 projektów offsetowych dzięki którym, jak szacował resort gospodarki, do gospodarki trafiły inwestycje i zamówienia o wartości 9 mld dol. I my mamy jednak ciekawe doświadczenia z zamawiającymi. Na uwagę zasługuje kontrakt zawarty przez Bumar na dostawę 64 pojazdów wojskowych, w tym 48 czołgów PT-91M, dla Malezji. Polska spółka, ramach obietnic offsetowych, zobowiązała się m.in. do stworzenia zaplecza obsługi czołgów na Dalekim Wschodzie oraz do przekazania doświadczeń z hodowli koni wierzchowych.
