Rozstaniemy się z mentolowymi papierosami

- Głównym celem zmiany dyrektywy jest poprawa funkcjonowania unijnego rynku wewnętrznego wyrobów tytoniowych przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia publicznego – czytamy w komunikacie rozesłanym po decyzji parlamentu.

U podstaw decyzji leży m.in. ogłoszenie nowych wyników badań naukowych, między innymi dotyczących substancji aromatyzujących dodawanych do tytoniu oraz skuteczności ostrzeżeń zdrowotnych. Co więcej na rynku pojawiły się nowe produkty w rodzaju e-papierosów (papierosów elektronicznych) i mocno aromatyzowanych wyrobów tytoniowych. Gdy tymczasem w ciągu ostatniej dekady w poszczególnych krajach Unii nastąpiły znaczące zróżnicowania rozwiązań regulacyjnych w odniesieniu do tytoniu.

- Jednym z najbardziej przekonujących argumentów przemawiających za zaostrzeniem przepisów dotyczących wyrobów tytoniowych jest ich szkodliwy wpływ na zdrowie publiczne – głosi komunikat.

Palenie tytoniu jest co roku przyczyną około 700 tys. możliwych do uniknięcia zgonów w UE. Zdecydowana większość palaczy zaczyna w bardzo młodym wieku: 70 proc. z nich przed 18., zaś 94 proc. — przed ukończeniem 25 roku życia. Zmieniona dyrektywa ma doprowadzić do ograniczenia atrakcyjności wyrobów tytoniowych i używania tytoniu w UE, zwłaszcza wśród młodzieży.

Jak ma wyglądać paczka papierosów w przyszłości?

Ustalenia PE mają doprowadzić do sytuacji, w której w przyszłości na opakowaniach umieszczone będą obowiązkowe ilustracje, wraz z tekstem ostrzeżeń zdrowotnych pokrywające w 65 proc. – od górnej krawędzi – przednią i tylną stronę paczki papierosów. Także boczne strony paczki będą w 50 proc. pokryte ostrzeżeniami (w rodzaju: „Palenie zabija – rzuć już teraz!" albo „Dym tytoniowy zawiera ponad 70 substancji wywołujących raka"), zamiast obecnie stosowanego opisu zawartości substancji smolistych, nikotyny i tlenku węgla.

Minimalne wymiary ostrzeżeń zdrowotnych mają zapewnić widoczność; stąd też wąskie paczki papierosów, jak adresowane do młodych kobiet opakowania w kształcie szminki, będą zakazane.

Dla zagwarantowania widoczności ostrzeżeń zdrowotnych, dopuszczone będą wyłącznie opakowania papierosów w kształcie prostopadłościanu zawierające co najmniej 20 papierosów.

Żadne elementy zachęcające ani wprowadzające w błąd lub nadmiernie pochlebne opisy na opakowaniach nie będą dozwolone. Zakaz obejmuje na przykład pozytywne odniesienia do stylu życia, do smaku, środków aromatyzujących oraz ich braku (np. „bez dodatków"), oferty specjalne i sugestie, że dany produkt jest mniej szkodliwy niż inne.

Podobne zasady będą obowiązywały w odniesieniu do tytoniu do samodzielnego skręcania papierosów – 65 proc. powierzchni opakowania będzie trzeba przeznaczyć na obrazkowo-tekstowe ostrzeżenia zdrowotne na przedniej i tylnej stronie, niezależnie od dodatkowych ostrzeżeń tekstowych. Opakowanie takiego tytoniu może mieć kształt prostopadłościenny lub cylindryczny, może też mieć postać torebki, przy czym każde opakowanie musi zawierać co najmniej 30 g tytoniu.

Nowe przepisy stanowią, że ostrzeżenia zdrowotne mają obejmować znaczną część całkowitej powierzchni opakowania, w przypadku standardowej paczki papierosów pozostawiają jednak pewną powierzchnię mogącą służyć wyróżnieniu marki.

Co więcej stosowanie substancji aromatyzujących w papierosach i tytoniu do skręcania nie może sięgać ilości, które nadawałyby produktowi wyróżniający („charakterystyczny") smak inny niż tytoń. Dyrektywa zakazuje wszelkich papierosów i tytoniu do skręcania posiadających jakikolwiek charakterystyczny smak tego rodzaju. Pomocą i doradztwem przy podejmowaniu decyzji w konkretnych przypadkach służy Komisji i państwom członkowskim niezależna europejska komisja doradcza. Mentol uznano za charakterystyczny w smaku, zostanie zatem zakazany po upływie czteroletniego okresu wycofywania — okres ten ma zastosowanie do wszystkich produktów, które osiągnęły przynajmniej trzyprocentowy udział w rynku w UE.

Dodatki niezbędne do produkcji wyrobów tytoniowych, w tym cukier tracony w trakcie dojrzewania, są w dalszym ciągu dozwolone. Dyrektywa nie wprowadza prawnego rozróżnienia między odmianami tytoniu, takimi jak Virginia, Burley lub tytoń wschodni.

Nowe przepisy nie będą miały zastosowania do e-papierosów leczniczych (zgodnie z dyrektywą 2001/83/WE) ani wyrobów medycznych (objętych dyrektywą 93/42/EWG), ale dotyczą wszystkich konsumpcyjnych papierosów elektronicznych wprowadzanych do obrotu na rynku UE.

Konsument – w ocenie parlamentarzystów – może jedynie skorzystać z podniesionych wymogów jakości i bezpieczeństwa produktów. Będzie lepiej poinformowany i lepiej chroniony.

Dyrektywa wprowadza także skuteczne środki zwalczania obrotu nielegalnymi wyrobami tytoniowymi, dla zapewnienia, aby w UE sprzedawane były wyłącznie produkty zgodne z dyrektywą. Polawi się m.in. ogólnounijny system śledzenia ruchu i pochodzenia w ramach legalnego systemu dystrybucji oraz widoczne i niewidoczne elementy zabezpieczające (np. hologramy), co powinno ułatwić egzekwowanie prawa i umożliwić odpowiednim organom i konsumentom rozpoznanie nielegalnych produktów.

Ustawodawca liczy ponadto, że rygorystyczne zasady dotyczące opakowań i atrakcyjnych smaków powinny zniechęcać młodych ludzi do eksperymentowania z tytoniem, chroniąc ich przed uzależnieniem. Zmiany przepisów powinny zagwarantować około dwuprocentowy spadek konsumpcji tytoniu w ciągu 5 lat. Oznaczałoby to spadek liczby palaczy w całej UE rzędu 2,4 mln.