Parytety w radach nadzorczych

Ministerstwo Gospodarki chce więcej kobiet w biznesie, dlatego rozpoczyna debatę na temat parytetów w radach nadzorczych. I to nie tylko w spółkach, w których udziały ma Skarb Państwa. Wstępna propozycja wiceminister gospodarki Ilony Antoniszyn-Klik to obowiązkowy 30-proc. udział kobiet, tak jak jest to w przypadku list wyborczych.

Spełnienie tego wymogu oznaczałoby w praktyce podwojenie liczby członkiń rad.

Jak wynika z danych zebranych przez Giełdę Papierów Wartościowych, kobiety stanowią obecnie 13,2 proc. członków rad nadzorczych w spółkach giełdowych (w stosunku do lat 2010–2013 relacja ta nieznacznie się zwiększyła). W sumie jest ich 344 (z czego 29 pełni funkcję przewodniczącej) wobec 2261 (w tym 262 przewodniczących) mężczyzn.

Z analizy „Rz" dotyczącej 40 największych firm wynika, że ok. 37 proc. z nich nie ma w organach nadzorczych ani jednej przedstawicielki płci pięknej, 32 proc. – tylko jedną. W grupie, gdzie w RN jest więcej niż jedna kobieta, przeważają przedsiębiorstwa z udziałem Skarbu Państwa. W PGNiG, Lotosie (po 33 proc.) czy PGE (37 proc.) równościowe wymagania są już spełnione. To efekt starań Ministerstwa Skarbu Państwa, które już teraz stosuje 30-proc. parytet w doborze rad nadzorczych wybieranych i powoływanych przez ministra. „W spółkach publicznych oraz kluczowych zakłada się osiągnięcie tego wskaźnika w perspektywie do roku 2015" – czytamy w piśmie z resortu.

W firmach prywatnych kobiet w nadzorze jest nieco mniej, ale i tu można spotkać wyjątki. W radzie nadzorczej Alior Banku pań i panów jest po troje, a w Banku Pekao – 33 proc. (trzy do sześciu).

Minister Antoniszyn-Klik zapowiada, że nie wprowadzi wymogu parytetów bez zgody biznesu. Ale jej uzyskanie podczas spodziewanej burzliwej dyskusji będzie graniczyło z cudem.

Zwolenników parytetów w biznesie trudno bowiem znaleźć. Dominuje argument, że po wprowadzeniu nakazów administracyjnych kobiety będą dobierane do rad nie jak partnerzy, którzy mogą wesprzeć rozwój firmy, ale jako figurantki pozwalające na wypełnienie obowiązku. – Pewną część mężczyzn w radach nazywam dziś ornamentariuszami. Kobiety po takich zmianach też mogą stanowić takie ornamenty, tyle że piękniejsze – ironizuje Andrzej Nartowski, prezes Polskiego Instytutu Dyrektorów.

– Równość płci w biznesie to trudne zagadnienie. Z jednej strony chętnie poparłabym postulat, aby więcej kobiet zasiadało w radach nadzorczych oraz zarządach wszystkich przedsiębiorstw. Z drugiej strony obawiam się, że nałożenie takiej regulacji może doprowadzić do wyboru kandydata ze względu na płeć, a nie na przykład wiedzę, kwalifikacje czy doświadczenie – mówi Helene Zaleski, przewodnicząca rady Alior Banku.

Co znamienne jednak, wszyscy przeciwnicy parytetów są zdania, że przedsiębiorstwa potrzebują więcej kobiet. – Jestem zdecydowanym zwolennikiem promocji kobiet w radach nadzorczych, a także w zarządach spółek – mówi Wiesław Rozłucki, były prezes Giełdy Papierów Wartościowych, a obecnie m.in. członek rady GPW (w której notabene nie ma ani jednej kobiety). – To daje większe szanse na optymalizację zarządzania, bo kobiety mają większe wyczucie biznesowe. Ich brak we władzach spółek to brak przeciwwagi dla podejmowanych bardzo ryzykownych decyzji, które mogą się skończyć źle dla firmy – uzupełnia Elżbieta Mączyńska, członek rady PKO BP.

Jak w takim razie zwiększyć udział kobiet w biznesie bez parytetów? – Kluczem jest zmieniająca się świadomość. Oczywiście podstawą wyboru władz spółek muszą być kompetencje, wiedza, doświadczenie, ale warto poprzez promowanie dobrych i pokazywanie uzyskiwanych korzyści budować swoistą modę na kobiety w biznesie – analizuje Zofia Dzik, członek RN PKO BP.

Taka moda już się po trosze zaczęła. Jak przyznaje prezes Nartowski, coraz więcej firm, obsadzając wysokie stanowiska, szuka właśnie pań. – Najlepsza jest rzeczywiście praktyka – mówi Dariusz Kacprzyk, prezes państwowego banku BGK. – Wprowadzenie parytetów budzi moje wątpliwości, ale sam robię znacznie więcej – mówi „Rz". Rzeczywiście, w radzie nadzorczej BGK zasiadają cztery panie, czyli ponad 30 proc. składu.