Cyberwojna i tworzenie nowych broni - to dziś cel wyścigu zbrojeń

Szybki rozwój gospodarczy Azji oraz malejąca liczba operacji wojskowych przyczyniają się do zmniejszenia wydatków na obronność wśród 50 krajów świata -liderów w dziedzinie obronności.

W latach 2014-2018 USA zredukują swój budżet obronny o 36 mld dolarów, ale i tak kraj ten na obronność będzie wydawał więcej niż Chiny, Rosja, Indie, Wielka Brytania, Arabia Saudyjska oraz Francja razem wzięte.

Jak wynika z najnowszej, czerwcowej edycji raportu „Global Defense Outlook 2015. Defense and Development" przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte, dla największych armii na świecie, coraz ważniejsza staje się walka z cyberprzestępczością i inwestycje w badania i rozwój. Według raportu wydatki w dziedzinie obronności w skali całego świata wyniosły w 2014 roku 1,6 biliona dolarów.

Niedoścignione USA, rozpędzona Azja

Raport analizuje światowy rynek inwestycji zbrojeniowych oraz bierze pod lupę wydatki 50 najważniejszych krajów , które odpowiadają za 95 proc. globalnych nakładów na obronę. Według prognozy Deloitte w 2018 roku łączne ,światowe wydatki na zbrojenia sięgną 1,69 biliona dolarów (wzrost o 6 proc.) ale nakłady grupy najważniejszych 50 państw, spadną. - Do tego czasu 26 krajów z grupy TOP 50 zredukuje swoje wydatki na wojsko średnio o 18 mld dolarów rocznie, a 24 z TOP 50 zwiększy je średnio o 102 mld dolarów. USA w latach 2014-2018 zredukują swoje nakłady wojskowe o 36 mld dolarów, ale i tak z budżetem 544 mld dolarów na ten cel, kraj ten będzie przewyższał wydatki kolejnych sześciu krajów z największymi budżetami obronnymi – wyjaśnia Piotr Świętochowski, dyrektor w Dziale Audytu, ekspert ds. przemysłu obronnego Deloitte.

W tym samym czasie Chiny zwiększą swoje wydatki na obronność o 53 mld dolarów - do 229 mld dolarów. Suma ta stanowi równowartość 40 proc. budżetu na wojsko USA w 2018 roku, ale jednocześnie będzie stanowić czterokrotność wydatków największego regionalnego rywala Chin, czyli Japonii.

Raport Deloitte wskazuje na wyraźny wzrost udziału krajów Azji w globalnym budżecie wojskowym z 10 proc. w roku 1990 do 26 proc. w roku 2014, podczas gdy udział Europy zmalał z 44 do 24 proc. Do tak szybkiego wzrostu przyczynił się głównie dynamiczny rozwój gospodarczy państw Azji.

Start polskich inwestycji

Polska stoi w przededniu znaczących wydatków związanych z modernizacją armii, czego przykładem były ostatnie decyzje w sprawie wyboru i testów śmigłowców Caracal oferowanych przez francuskie konsorcjum Airbus Helicopters. W postępowaniu helikopterowym trwają negocjacje offsetowe. Podpisanie umowy kompensacycjnej wartej ok. 13 mld zł jest planowane na jesień, a dostawy śmigłowców mają się zacząć w roku 2017. Z kolei w przetargu na system obrony przeciwlotniczej średniego zasięgu ( program Wisła) zdecydowano się na zestawy Patriot, produkowane przez firmę Raytheon. Amerykański producent w ostatnich miesiącach, angażuje się już zresztą w przemysłową współpracę z polskimi podwykonawcami.

Corocznie raport dzieli 50 państw wydających najwięcej środków na wojsko na cztery grupy pod względem wielkości PKB i udziale w nim wydatków na cele militarne. Według tego podziału Polska (wraz z Argentyną, Brazylią, Chile, Egiptem, Indonezją, Malezja, Meksykiem, Południową Afryką, Tajlandią i Wenezuelą) znalazła się w grupie „Lower-Income Economizers" (grupie przeznaczającej na obronę poniżej 2 proc. PKB). W Polsce od lat roczne wydatki na obronność oscylowały wokół 1,9 proc. PKB, jednak od przyszłego roku będzie to 2 proc.

Pozamilitarne priorytety

Zgodnie z opublikowanym 22 czerwca 2015 roku rocznym raportem NATO jeszcze tylko Estonia, Wielka Brytania, Grecja i USA osiągną 2 proc. próg wydatków na obronność w 2015 r.

W latach 2014-2018 tylko osiem z analizowanych krajów będzie miało szybszy wzrost wydatków na wojsko niż wzrost PKB. Będą to: Kuwejt, Belgia, Rosja, Algieria, Angola, Grecja, Chile i Indonezja. - Globalna gospodarka coraz mniej jest stymulowana wydatkami na obronę, a coraz bardziej zależy od wydatków przeznaczanych na infrastrukturę cywilną, edukację i opiekę zdrowotną. Społeczeństwa lepiej rozwinięte redukują budżety obronne, ponieważ inne priorytety uważają za ważniejsze. Jedynie nieliczne kraje zwiększają wydatki na obronę, licząc na przyspieszenie rozwoju gospodarczego" – wyjaśnia Dariusz Kraszewski, partner w dziale konsultingu, Deloitte.

Innowacje przeciw cyberatakom

Armie na całym świecie zmieniają swoje priorytety. Jednym z nich staje się walka z cyberprzestępczością. W krajach o wyższym poziomie PKB celem ataków jest przede wszystkim przemysł, ale cyberprzestępcy atakują również instytucje rządowe. Dlatego takie organizacje jak NATO od kilku lat prowadzą programy przeciwdziałające cyberprzestępczości.

Raport Deloitte wskazuje także na konieczność inwestowania w badania i rozwój, których efekty mogą być wykorzystywane w celach obronnych. W 2018 roku globalny budżet na R&D w wojsku wyniesie 111,3 mld dolarów, o osiem procent więcej niż w roku 2014. Najwięcej na ten cel przeznaczą Stany Zjednoczone - 63 mld dolarów. Amerykańskie nakłady na badania będą stanowić aż 58 proc. globalnych wydatków rozwojowych w sektorze militarnym.

- Badania i rozwój to najszybciej rosnąca część wojskowych budżetów w Azji, która w latach 2014-2018 wzrośnie o 29 proc. Na ok. 77 proc. tego wzrostu złożą się inwestycje rozwojowe Chin, Indii i Rosji.