Jednym z fundamentów programu naprawczego PBS było właśnie dołączenie do systemu ochrony instytucjonalnej, w ramach którego banki spółdzielcze wzajemnie gwarantują swoje zobowiązania. System przynosi dodatkowe mechanizmy monitorowania ryzyka, ale banki do niego należące muszą spełniać konkretne kryteria dotyczące jakości bilansu. Na koniec czerwca uczestnikami IPS było 485 spośród 556 banków spółdzielczych (287 w IPS BPS i 198 w IPS Spółdzielczej Grupy Bankowej). Banki uczestniczące w IPS stanowiły ponad 87 proc. liczby wszystkich banków spółdzielczych i dysponują ponad 80 proc. potencjału tego sektora. Poza IPS funkcjonowało 71 banków.
Ogólna kondycja dobra
Upadłość dwóch banków spółdzielczych w ostatnich dwóch latach (w tym jednego dużego) zwróciła uwagę na kondycję tego sektora, któremu gospodarstwa domowe powierzyły 87,4 mld zł depozytów, firmy 7,4 mld zł, instytucje samorządowe zaś ponad 10 mld zł.
Zdaniem Komisji Nadzoru Finansowego sytuacja sektora banków spółdzielczych i zrzeszających pozostaje stabilna, co znajduje potwierdzenie w kwartalnych raportach publikowanych przez nadzór.
– Większość banków spółdzielczych posiada wysokie współczynniki adekwatności kapitałowej, a na wzrost bezpieczeństwa ich działania wpływają możliwości wynikające ze znowelizowanej ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających. W celu zwiększenia poziomu bezpieczeństwa w sektorze banki zrzeszające i zdecydowana większość banków spółdzielczych utworzyły systemy ochrony instytucjonalnej, oparte na wzajemnej kontroli, zapewniające uczestnikom wsparcie w obszarach płynności i wypłacalności – podkreśla Jacek Barszczewski, rzecznik KNF.
Ale wskazując na ogólną, pozytywną ocenę sektora, zaznacza istnienie niewielkiej grupy banków spółdzielczych, które radzą sobie nieco słabiej i dla których dobrym rozwiązaniem może okazać się połączenie z innym, lepiej zarządzanym podmiotem z tego sektora. – Rozwiązanie takie może być korzystne również z perspektywy właścicieli i klientów tych banków. Dalsza integracja sektora może przyczynić się do redukcji określonych kosztów, poprawy jakości zarządzania i minimalizacji ryzyka reputacji – dodaje.
Wynik i kapitały wzrosły
Na koniec marca tego roku działało 558 banków spółdzielczych, w tym 355 zrzeszonych w Banku Polskiej Spółdzielczości, a 201 w Spółdzielczej Grupie Bankowej. Poza zrzeszeniami działa Krakowski Bank Spółdzielczy, natomiast jeden bank wymówił umowę zrzeszenia. Zysk netto BPS w I kwartale wyniósł 237 mln zł, czyli urósł o 17 proc. Głównym czynnikiem poprawy był przyrost wyniku odsetkowego oraz spadek kosztów operacyjnych. Portfel kredytów (dla sektora niefinansowego) urósł w I kwartale o 0,8 proc., do 68,4 mld zł, najsilniej wzrosły kredyty od osób prywatnych. To zjawisko obserwowane od dłuższego czasu, świadczące o coraz większym zainteresowaniu banków spółdzielczych tym rynkiem. Udział należności zagrożonych w marcu wyniósł 7,2 proc., czyli urósł o 0,2 pkt proc. od grudnia i był nieco wyższy niż w bankach komercyjnych. Wszystkie depozyty banków spółdzielczych urosły o 1,6 proc., do 107,7 mld zł. Nadwyżka depozytów nad kredytami lokowana jest w bankach zrzeszających oraz instrumentach dłużnych. Poprawia się baza kapitałowa sektora – fundusze własne przez trzy miesiące zwiększyły się o 1,1 proc., do 11 mld zł. Łączny współczynnik kapitałowy zmalał nieznacznie, bo o 0,1 pkt proc., do 17, proc. Cztery banki nie spełniały minimum kapitału założycielskiego.
