Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat. Nie mogą także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu tej działalności.
Jeżeli radny przed objęciem mandatu wykonywał działalność gospodarczą, musi zaprzestać jej prowadzenia w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Niewypełnienie tego obowiązku jest podstawą pozbawienia go funkcji w trybie art. 383 kodeksu wyborczego.
Weryfikacja okoliczności
Zakaz ten wynika z art. 24f ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej usg). Pozornie regulacja ta nie powinna stwarzać problemów w jego zrozumieniu. Jednak dogłębna analiza art. 24f usg stwarza wiele wątpliwości. Dlatego rada gminy nie może zbyt pochopnie pozbawiać radnego mandatu. Trzeba rozważyć wystąpienie wszystkich koniecznych przesłanek utraty funkcji. Przykład takiego automatycznego wygaszenia mandatu przez radę gminy był przedmiotem orzekania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 25 listopada 2015 r. (sygn. akt II SA/Rz 1476/15).
Rada miejska stwierdziła wygaśnięcie mandatu radnego z powodu naruszenia przez niego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy. W uzasadnieniu uchwały powołała się na art 24f ust. 1 usg. W ocenie rady naruszył on ww. zakaz, ponieważ przed dniem wyboru (co miało miejsce 16 listopada 2014 r.) do chwili obecnej jest wiceprezesem – naczelnikiem Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP). Nie zaprzestał prowadzenia tej działalności w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania (co nastąpiło 28 listopada 2014 r.), do czego zobowiązuje art. 24f ust. 1a usg. Rada powołała się przy tym na zapis statutu OSP, zgodnie z którym może ona prowadzić działalność gospodarczą.
Radny odwołał się do sądu, argumentując, że OSP faktycznie nie korzysta z możliwości prowadzenia działalności gospodarczej. Finansowana jest bowiem z dotacji z budżetu gminy. WSA w Rzeszowie uchylił uchwałę rady, twierdząc, że nie udowodniła ona, czy rzeczywiście OSP prowadziła działalność gospodarczą.