Rekrutacja kandydatów na komisarzy wyborczych rozpoczęła się po 31 stycznia 2018 r. - tego dnia weszła w życie ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Zgodnie z nowymi przepisami Państwowa Komisja Wyborcza powoła na 5-letnią kadencję 100 komisarzy. Kandydatów przedstawi jej Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, do którego można już wysyłać zgłoszenia.
Kandydaci na komisarzy wyborczych muszą spełniać następujące kryteria:
- posiadać wyższe wykształcenie prawnicze, obywatelstwo polskie, pełną zdolność do czynności prawnych i korzystać z pełni praw publicznych;
- dawać rękojmię należytego pełnienia funkcji komisarza wyborczego;
- nie mogą być skazanymi prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
- nie mogą być członkami partii politycznej;
- nie mogą być kandydatami w wyborach, pełnomocnikami wyborczymi, pełnomocnikami finansowymi, mężami zaufania, urzędnikami wyborczymi, członkami komisji wyborczej;
- nie mogą prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z funkcją komisarza wyborczego.
MSWiA zamieściło na swojej stronie internetowej kwestionariusz aplikacyjny. Do wypełnionego formularza należy dołączyć podpisane oświadczenia i kopię dokumentu potwierdzającego posiadanie wyższego wykształcenia prawniczego.
Zgłoszenia elektroniczne, wraz z wymaganymi dokumentami, należy wysłać najpóźniej do 16 lutego br. na adres komisarzwyborczy@mswia.gov.pl, natomiast zgłoszenia i dokumenty w postaci papierowej muszą wpłynąć najpóźniej do 21 lutego br. na adres MSWiA.
Kandydaci, którzy spełnią wymogi formalne, wezmą udział w specjalnym szkoleniu w Warszawie, które zakończy się egzaminem ze znajomości prawa wyborczego. Kandydatury osób, które przejdą proces rekrutacji, minister spraw wewnętrznych przedstawi Państwowej Komisji Wyborczej, a ta powoła spośród nich nowych komisarzy. PKW ma na to 60 dni od dnia wejścia w życie ustawy.
Jak podaje MSWiA podstawowe zadania komisarzy wyborczych wynikające z Kodeksu wyborczego to:
- sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego;
- zapewnianie, we współdziałaniu z organami jednostek samorządu terytorialnego oraz urzędnikami wyborczymi, organizacji wyborów do rad na obszarze województwa;
- powoływanie terytorialnych komisji wyborczych oraz rozwiązywanie terytorialnych komisji wyborczych w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego po wykonaniu ich ustawowych zadań;
- powoływanie obwodowych komisji wyborczych oraz rozwiązywanie obwodowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadań;
- tworzenie i zmiana obwodów głosowania, w szczególności ustalenie ich numerów, granic oraz siedzib obwodowych komisji wyborczych – od dnia 1 stycznia 2019 r.;
- zarządzanie wydrukowania kart do głosowania w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego oraz zapewnienie ich przekazania właściwym komisjom wyborczym;
- dokonywanie podziału odpowiednio gminy, powiatu, województwa na okręgi wyborcze, ustalenie ich granic, numerów, liczby radnych wybieranych w każdym okręgu, w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego – od dnia 1 stycznia 2019 r.;
- rozpatrywanie skarg na działalność terytorialnych komisji wyborczych;
- kontrolowanie, w zakresie ustalonym przez Państwową Komisję Wyborczą, prawidłowości sporządzania spisów wyborców;
- podawanie do publicznej wiadomości informacji o składach terytorialnych komisji wyborczych powołanych na obszarze województwa;
- udzielanie, w miarę potrzeby, terytorialnym i obwodowym komisjom wyborczym oraz urzędnikom wyborczym wyjaśnień;
- ustalanie zbiorczych wyników wyborów do rad oraz wyborów wójtów przeprowadzonych na obszarze województwa i ogłaszanie ich w trybie określonym w kodeksie;
- przedkładanie sprawozdania z przebiegu wyborów na obszarze województwa, wraz z ich wynikami, Państwowej Komisji Wyborczej;
- zwierzchnictwo nad urzędnikami wyborczymi;
- wydawanie postanowień w zakresie swoich ustawowych uprawnień (np. w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego albo wójta).