Stanisław Kania był ostatnim żyjącym I sekretarzem KC PZPR. Zmarł 3 marca, a w piątek zostanie pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, najbardziej prestiżowej nekropolii, nie licząc krakowskich Wawelu i Skałki.
Poza wyjątkami, gdy zmarły posiada na Powązkach Wojskowych grobowiec rodzinny albo jego prochy mają spocząć w kolumbarium, do pochówku potrzebna jest zgoda prezydenta Warszawy bądź osoby przez niego upoważnionej. Rodzina byłego genseka ją otrzymała. O uzasadnienie poprosiliśmy zespół prasowy Urzędu m.st. Warszawy.
W odpowiedzi dostaliśmy fragment zarządzenia prezydenta z 2009 roku w sprawie zasad funkcjonowania warszawskich cmentarzy. Wynika z niego, że kryteriami rozpatrywania wniosków o pochówek na prestiżowej nekropolii są m.in. zasługi dla Polski, zasługi dla Warszawy i nadane odznaczenia państwowe.
Jakie konkretnie zasługi przesądziły byłego I sekretarza? Z odpowiedzi to jasno nie wynika. Zespół prasowy wysłał nam krótki biogram Kani, który m.in. głosi, że zmarły „został odznaczony Orderem Budowniczych Polski Ludowej, Orderem Sztandaru Pracy I i II Klasy, Krzyżem Oficerskim oraz Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Partyzanckim”, a ponadto był posłem na Sejm PRL, członkiem Rady Państwa, a nawet członkiem rady naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.
U boku Jaruzelskiego
– W obliczu śmierci człowieka powinno się zachować powagę, ale przyznawanie miejsc na Powązkach Wojskowych, kierując się Orderem Budowniczych Polski Ludowej, brzmi jak humor z zeszytów szkolnych – ocenia Jerzy Bukowski z krakowskiego Porozumienia Organizacji Kombatanckich Niepodległościowych.
Jego zdaniem prezydent stolicy Rafał Trzaskowski tworzy na Powązkach nową Aleję Zasłużonych dla komunistów. – Polska to bodaj jedyny kraj dawnego bloku wschodniego, tak wyjątkowo honorujący dawnych przywódców komunistycznych, tworząc dla nich specjalne kwatery – dodaje Bukowski.
Przeczytaj także: Powązki wciąż dla komunistów
Chodzi o to, że Kania spocznie w kwaterze C6. Leżą tam żołnierze I Armii Wojska Polskiego, a w 2014 roku w specjalnie stworzonym grobie spoczął nieopodal nich były prezydent i dyktator stanu wojennego gen. Wojciech Jaruzelski. Decyzja wzbudziła liczne protesty m.in. prezesa IPN, a tłumaczono ją chęcią pochówku obok towarzyszy broni. Rok później przy jego boku spoczął były premier Józef Oleksy. Obok nich ma być teraz pochowany Kania.
Zasłużony działacz
O tym, że nie jest to odpowiednie miejsce dla byłego I sekretarza, przekonany jest historyk prof. Andrzej Paczkowski. – Państwo nie ma nic do niego, bo Stanisław Kania całe życie spędził w partii, w dodatku zajmując się takimi sprawami, jak bezpieczeństwo. Nie pełnił w zasadzie żadnej funkcji państwowej, bo do Rady Państwa odesłano go honorowo – tłumaczy.
Przypomina, że urodzony w 1927 roku Stanisław Kania zaczął działać politycznie już jako nastolatek. Był wtedy tzw. utrwalaczem władzy ludowej, działając m.in. w Ochotniczej Rezerwie Milicji Obywatelskiej. Już w wieku 21 lat został wybrany na delegata na zjazd zjednoczeniowy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w której zaczął robić szybką karierę. W 1968 roku został członkiem Komitetu Centralnego oraz kierownikiem wydziału administracyjnego KC PZPR. W czasie wydarzeń grudniowych na Wybrzeżu w 1970 roku uczestniczył w słynnym spotkaniu u ówczesnego szefa PZPR Władysława Gomułki, który polecił użycie broni przez wojsko i milicję. Funkcję I sekretarza pełnił w latach 1980–1981, po czym przez trzy lata zasiadał w Radzie Państwa.
– Na Powązkach Wojskowych nie powinno się chować osób w ten sposób odznaczonych w historii Polski, ale też trzeba powiedzieć, że ten cmentarz jest bardzo dziwnym zbiorowiskiem. Tam nic nie jest w stanie zaskoczyć – mówi prof. Paczkowski.
Wątpliwe pochówki
Chodzi o to, że na Powązkach Wojskowych mogiły żołnierzy Armii Krajowej i Szarych Szeregów pomieszane są z grobami m.in. Bolesława Bieruta, Karola Świerczewskiego i Władysława Gomułki.
Ostatnio w „Rzeczpospolitej” ujawniliśmy, że nieopodal Alei Zasłużonych spocznie gen. Zbigniew Nowak, który wiceministrem obrony był od 1976 roku aż do upadku PRL. To niejedyny kontrowersyjny pogrzeb w ostatnich latach. Np. w 2018 roku pochowano tam gen. Edwarda Tarałę, szefa służby polityczno-wychowawczej MSW w stanie wojennym, oraz gen. Lesława Wojtasika, który w stanie wojennym odpowiadał za propagandę.
