Decyzja o odejściu od gospodarki opartej na węglu jest w interesie Polek i Polaków

List otwarty do Premiera Rządu RP, czerwiec 2020 r.

Aktualizacja: 05.07.2020 19:55 Publikacja: 04.07.2020 00:01

Decyzja o odejściu od gospodarki opartej na węglu jest w interesie Polek i Polaków

Foto: Fotorzepa, Piotr Guzik

Pandemia koronawirusa przyspieszyła ujawnienie problemów ekonomicznych, ekologicznych i społecznych związanych z dalszym opieraniem gospodarki kraju na węglu. Najwyższy w Europie - 74% udział produkcji energii elektrycznej opartej na węglu kamiennym i brunatnym (dane z 2019 r.)  - stanowi coraz większy problem.

Funkcjonujemy bowiem w dobie szybkiego spadku ceny odnawialnych źródeł energii, braku rentowności większości polskiego górnictwa, utraty życia przez 50 tysięcy ludzi rocznie w konsekwencji utrzymywania się smogu oraz narastającego kryzysu klimatycznego.
Aktualnie już dwanaście rządów Unii Europejskiej zadeklarowało termin odejścia od węgla i wprowadza scenariusze alternatywne, zaś trzy państwa wykluczyły węgiel ze swojego miksu zupełnie (Austria, Belgia i Szwecja). Najczęściej zmiana opiera się na budowie oddolnej samowystarczalności energetycznej gmin i regionów, oszczędzaniu energii, wykorzystaniu odnawialnych źródeł i magazynów energii, wykorzystaniu technologii informatycznych lub alternatywnych źródeł. Wszystko dlatego, iż świat musi osiągnąć w połowie wieku neutralność klimatyczną, powiązaną z zastępowaniem paliw kopalnych nowymi, efektywnymi i czystymi technologiami. UE planuje być w awangardzie tej zmiany. Transformacja w kierunku neutralności klimatycznej jest szansą na nowe technologie i zielony rozwój gospodarczy, hamujący zmiany klimatyczne i katastrofalne niszczenie gatunków i przyrody.

Obecnie większość regionów zależnych od węgla w Polsce, takich jak Górny Śląsk, Wielkopolska Wschodnia, Zagłębia Turoszowskie, Bełchatowskie i Lubelskie nie jest gotowych sięgnąć po zaplanowane środki z unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Polska nie ma wciąż wyznaczonej daty odejścia od węgla, a regiony nie mają jeszcze gotowych planów rozwoju i terytorialnych planów  transformacji. Część wspomnianych regionów nie prowadzi nawet jeszcze rozmów o potrzebie zmiany. Według informacji płynących z Komisji Europejskiej, pieniądze z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji nie będą dostępne na pozorną transformację, czy punktowe projekty, a w szczególności wykluczają wspieranie jakichkolwiek inwestycji węglowych (w tym tak zwanego "czystego węgla") i dalszego opierania gospodarki o paliwa nieodnawialne. Zagłębia Turoszowskie, Bełchatowskie i Lubelskie, niebiorące w dalszym ciągu udziału w przygotowaniach do skorzystania z funduszu, mogą zatem stracić historyczną szansę na nowy impuls rozwojowy, co trwale zaważy na ich przyszłych perspektywach.
Dalsze zwlekanie z decyzją i przygotowaniem strategii dekarbonizacji z jasnym wskazaniem daty odejścia od węgla przez Polskę prowadzi do sytuacji, o której organizacje ekologiczne mówią od lat - do pozostawienia Polski z nieefektywną gospodarką, niekontrolowanego upadku górnictwa i energetyki węglowej. Z nadszarpniętym wizerunkiem na arenie międzynarodowej. A koszty wymienianych zaniechań polityków zostaną przeniesione na polskie rodziny, w tym rodziny górników - słyszymy dziś obawy pracowników z Wielkopolski, Górnego i Dolnego Śląska, łódzkiego, gdzie mówi się o zwolnieniach grupowych.

Premier i Rząd powinien niezwłocznie ogłosić decyzję o kierunkowej dacie odejścia od paliw kopalnych w energetyce i gospodarce deklarując neutralność klimatyczną, tak jak pozostałe kraje UE. Potrzebujemy planu odejścia od węgla i partnerstwa ze stroną społeczną i organizacjami obywatelskimi w celu utworzenia nowych miejsc pracy w alternatywnych w stosunku do górnictwa sektorach. Program transformacji energetycznej kraju oraz plany terytorialnej transformacji regionów węglowych winny być przygotowane z udziałem wszystkich partnerów - kluczowych interesariuszy w całym zaplanowanym procesie. Plany te w warunkach dużej dynamiki zmian globalnych i regionalnych winny być monitorowanie i weryfikowane co najmniej raz na 2 lata.

Wierzymy, że ten rząd pomimo wysyłania niejednoznacznych sygnałów odnośnie swojej polityki względem węgla posiada kompetentne zaplecze polityczne i eksperckie, aby to uczynić. Jesteśmy przekonani, że jest to w rzeczywistym interesie strategicznym dla Polski.

Apelujemy do Pana Premiera i rządu RP o odwagę w podjęciu na czas odpowiednich decyzji.

Podpisali:

1.     Patryk Białas; Stowarzyszenie BoMiasto
2.     Marta Jaskulska; Pomorskie Stowarzyszenie Aktywni Lokalnie
3.     Radek Gawlik; Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
4.     Kamil Żbikowski; Lepsze Zabrze
5.     Beata Nowak; Zielone Wiadomości/Fund. Zielone Światło
6.     Danuta Cesarska Danuta Cesarska; Ekologiczny Ursynów
7.     Zdzisław Nitak; Fundacja GAP Polska
8.     Piotr Żuk; Centrum Praw Obywatelskich i Badań nad Demokracją
9.     Piotr Bańczyk; Europejskie Stowarzyszenie Coachów Psychologów
10.  Przemysław Zdziechiewicz; Stowarzyszenie Zielony Imielin
11.  Miłosława Stępień; Stowarzyszenie Akcja Konin
12.  Anna Dziadek; Stowarzyszenie NIE kopalni odkrywkowej
13.  Izabela Mendel; Stowarzyszenie Klaster 3x20
14.  Wojciech Szymalski; Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
15.  Józef Dzrazgowski; Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Przyjezierze
16.  Zuzanna Borowska; Stowarzyszenie Młodzi dla Klimatu
17.  Michał Mroszczak; inicjatywa obywatelska "Nie dla eksploatacji złoża Paruszowiec"
18.  Zbigniew Tynenski; Centrum Zrównoważonego Rozwoju - stowarzyszenie
19.  Tobiasz Adamczewski; WWF Polska
20.  Piotr Brożyna; Stowarzyszenie Klaster 3x20
21.  Piotr Korytkowski; Miasto Konin
22.  Jadwiga Kopeć; Polski Klub Ekologiczny Okręg Pomorski
23.  Urszula Stefanowicz; Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
24.  Małgorzata Świderek; Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła"
25.  Ewa Sufin-Jacquemart; Fundacja Strefa Zieleni
26.  Krzysztof Bodzek; Politechnika Śląska
27.  Dariusz Fugiel, Wiesław Ksztoń; Konsorcjum Lafoge
28.  Zofia Wawrzyczek; EUVIC Energia Sp. z o.o.
29.  dr Ludomir Duda;
30.  Beata Nowak; Zielona Wiadomości
31.  Marcin Popkiewicz; redaktor "Nauka o Klimacie"
32.  Andrzej Jurkiewicz; eGIE Sp. z o.o.
33.  Witold Piecha; Tania Klima
34.  Zbigniew Wierzbowski; MULTITECHNIKA s.c.
35.  Asia Mieszkowicz; Aeris Futuro
36.  Sylwia Kowalska; Czas Mieszkańców
37.  Agnieszka Fiszka Borzyszkowska; Polski Klub Ekologiczny Zarząd Główny
38.  Joanna Furmaga; Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć
39.  Szymon Liszka; Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii FEWE
40.  Szymon Liszka; Ogólnokrajowe Stowarzyszenie “Poszanowanie Energii i Środowiska SAPE
41. Weronika Michalak, dyrektorka HEAL Polska

Pandemia koronawirusa przyspieszyła ujawnienie problemów ekonomicznych, ekologicznych i społecznych związanych z dalszym opieraniem gospodarki kraju na węglu. Najwyższy w Europie - 74% udział produkcji energii elektrycznej opartej na węglu kamiennym i brunatnym (dane z 2019 r.)  - stanowi coraz większy problem.

Funkcjonujemy bowiem w dobie szybkiego spadku ceny odnawialnych źródeł energii, braku rentowności większości polskiego górnictwa, utraty życia przez 50 tysięcy ludzi rocznie w konsekwencji utrzymywania się smogu oraz narastającego kryzysu klimatycznego.
Aktualnie już dwanaście rządów Unii Europejskiej zadeklarowało termin odejścia od węgla i wprowadza scenariusze alternatywne, zaś trzy państwa wykluczyły węgiel ze swojego miksu zupełnie (Austria, Belgia i Szwecja). Najczęściej zmiana opiera się na budowie oddolnej samowystarczalności energetycznej gmin i regionów, oszczędzaniu energii, wykorzystaniu odnawialnych źródeł i magazynów energii, wykorzystaniu technologii informatycznych lub alternatywnych źródeł. Wszystko dlatego, iż świat musi osiągnąć w połowie wieku neutralność klimatyczną, powiązaną z zastępowaniem paliw kopalnych nowymi, efektywnymi i czystymi technologiami. UE planuje być w awangardzie tej zmiany. Transformacja w kierunku neutralności klimatycznej jest szansą na nowe technologie i zielony rozwój gospodarczy, hamujący zmiany klimatyczne i katastrofalne niszczenie gatunków i przyrody.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Polityka
Wojna, wybory samorządowe, protesty rolników. O czym Polacy będą mówić w Święta?
Polityka
100 dni rządu Tuska. Wyzwania i niezrealizowane obietnice
Polityka
Weto Andrzeja Dudy ws. pigułki "dzień po". "Prezydent uważa kobiety za głupie"
Polityka
Mateusz Morawiecki kontra Donald Tusk. Poszło o walkę z inflacją
Polityka
Wybory do PE: Zmiany na listach PiS. Patryk Jaki wystartuje ze Śląska?