Alimenty przyzna sąd państwa w którym mieszka dziecko

O alimentach dla dzieci rozstających się rodziców ma rozstrzygać sąd tego państwa UE, w którym mieszka potomstwo. Nawet, jeśli orzeczenie o rozwodzie lub separacji zapadnie w innym państwie członkowskim.

Aktualizacja: 19.07.2015 10:31 Publikacja: 19.07.2015 09:00

Alimenty przyzna sąd państwa w którym mieszka dziecko

Foto: 123RF

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sygn. akt C-184/14) rozwiał wątpliwości związane z właściwością sądów w przypadku transgranicznych spraw o rozwód i separację, uregulowanie władzy rodzicielskiej oraz o alimenty. Kwestia ta ma niebagatelne znaczenie, gdy np. rozwodzący się małżonkowie są obywatelami innego państwa członkowskiego niż to, w którym mieszkają z dziećmi.

Włosi w Londynie

Sądowi we Włoszech przyszło rozpatrywać pozew o separację dwojga obywateli Włoch, którzy na miejsce swojego stałego zamieszkania wybrali Wielką Brytanię. Tam też urodziły się ich dzieci, które również mają obywatelstwo włoskie. Cała czwórka zwykle mieszka jednak w Londynie.

Mąż zażądał, by włoski sąd rozstrzygnął także kwestie sprawowania pieczy nad dziećmi oraz świadczeń alimentacyjnych należnych małżonce i dzieciom. Żona sprzeciwiła się, by o kwestiach związanych z dziećmi rozstrzygał sąd państwa, w którym dzieci nie mieszkają. Sąd stwierdził, że zgodnie z unijnymi przepisami może rozpatrzyć wyłącznie powództwo o separację i alimenty dla żony. Natomiast o władzy rodzicielskiej i alimentach dla dzieci musi rozstrzygać sąd brytyjski. Mąż odwołał się od tego orzeczenia.

Rozwód w ojczyźnie

Tu kilka słów wyjaśnienia. Prawo Unii rozróżnia postępowania sądowe w zależności od tego, czy dotyczą one praw i obowiązków w relacjach między małżonkami czy też praw i obowiązków w relacjach między rodzicami a dziećmi. Sądem właściwym do rozpatrywania spraw związanych z władzą rodzicielską jest co do zasady sąd państwa, w którym dziecko zwykle zamieszkuje. Natomiast sądem właściwym w sprawach o rozwód, separację małżonków lub unieważnienie małżeństwa, może być sąd innego państwa członkowskiego, np. tego, którego obywatelami są rozstający się rodzice.

 

Osobne przepisy UE regulują jurysdykcję sądów w sprawach dotyczących zobowiązań alimentacyjnych. Jeśli sprawa o alimenty ma związek z postępowaniem dotyczącym statusu osoby (tak jest np. w sprawie o rozwód czy separację), to właściwy do orzeczenia alimentów jest sąd rozpatrujący powództwo o rozwód/separację. Natomiast żądanie zasądzenia alimentów związane z postępowaniem w sprawie władzy rodzicielskiej zostanie rozstrzygnięte przez sąd właściwy do orzekania o władzy rodzicielskiej.

Włoski sąd kasacyjny, rozpatrujący sprawę swoich obywateli, zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniem, czy żądanie dotyczące alimentów na rzecz małoletnich dzieci zgłoszone w sprawie o separację może być uważane za związane zarówno z postępowaniem w sprawie o separację, jak i z postępowaniem w sprawie uregulowania władzy rodzicielskiej. Gdyby okazało się, że tak, to do orzekania o alimentach dla dzieci byłyby właściwe różne sądy dwóch państw członkowskich.

Alimenty w związku z władzą

W wydanym 16 lipca wyroku Trybunał stwierdził, że ze względu na swój charakter żądanie dotyczące zobowiązań alimentacyjnych wobec małoletnich dzieci jest związane z postępowaniem dotyczącym odpowiedzialności (władzy) rodzicielskiej.

- Sąd właściwy do orzekania w przedmiocie postępowań dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej może bowiem najlepiej ocenić zasadność żądania dotyczącego alimentów na rzecz dziecka  określając kwotę tego zobowiązania, dostosowując ją, zgodnie z ustalonym sposobem sprawowania pieczy, do prawa do osobistej styczności z dzieckiem, do czasu trwania tego prawa oraz do innych okoliczności faktycznych odnoszących się do sprawowania władzy rodzicielskiej – stwierdził TSUE podkreślając, że takie rozstrzygnięcie odpowiada dobru dziecka, które zgodnie z prawem Unii powinno być przede wszystkim brane pod uwagę.

To oznacza, że gdy sąd państwa członkowskiego orzeka w sprawie o rozwód lub separację, a kwestia władzy rodzicielskiej jest rozpatrywana przez sąd innego państwa członkowskiego, żądanie dotyczące alimentów od rodzica na rzecz małoletnich dzieci  powinno być rozpatrzone przez sąd właściwy w kwestii władzy rodzicielskiej. W tej konkretnej sprawie - przez sąd brytyjski.

Opinia dla "Rz"

Adwokat Robert Ofiara, pełnomocnik w sprawach rodzinnych, Robert Ofiara Kancelaria Adwokacka

Ustawodawstwo Unii Europejskiej, które stało się prawem także Polski w dniu, kiedy weszliśmy w struktury Unii, daje kilka możliwości poddania w jurysdykcję sprawy o rozwód i o separację. Zważywszy na bardzo dużą emigrację obywateli polskich, w tym zwłaszcza do Wielkiej Brytanii, spodziewać się można, że już wkrótce przed sądami polskimi zawisną spory, w których, jak w przykładzie obywateli Włoch, właściwymi do rozpoznania rozwodu lub separacji będą właśnie sądy polskie, zaś kwestię orzeczenia w przedmiocie władzy rodzicielskiej lub alimentów będą zmuszone przekazać do, na przykład, sądów w Wielkiej Brytanii. Takie rozczłonkowanie nie powinno być jednak pojmowane jako złe. Pamiętać bowiem należy, że naczelną zasadą chronioną przez sądy rodzinne jest dobro małoletnich. Orzekanie przez sąd miejsca pobytu dzieci o kwestii władzy rodzicielskiej i alimentacji, w przypadku gdy sądy te mają możliwość wglądu w sytuację wychowawczą dzieci oraz będą zdolne wesprzeć uprawnionych do alimentacji w ich egzekucji, należy rozumieć jako w pełni zgodny z ich dobrem. Nadto, zważywszy na duże związanie kwestii władzy rodzicielskiej i kontaktów z dziećmi z wysokością alimentów, korzystne jest pozostawienie w jednym ręku orzeczenia o obu tych kwestiach. Także w prawie polskim, jak mówi przepis art. 135 par. 2 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, wykonywanie obowiązku alimentacji względem małoletnich może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie dziecka. Jako pozytywne ocenić należy także sam fakt zapadnięcia orzeczenia przed TSUE. Brak jednoznacznego wskazania w tym zakresie mógłby powodować brak jednolitości orzeczniczej sądów rodzinnych całej Unii Europejskiej.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sygn. akt C-184/14) rozwiał wątpliwości związane z właściwością sądów w przypadku transgranicznych spraw o rozwód i separację, uregulowanie władzy rodzicielskiej oraz o alimenty. Kwestia ta ma niebagatelne znaczenie, gdy np. rozwodzący się małżonkowie są obywatelami innego państwa członkowskiego niż to, w którym mieszkają z dziećmi.

Włosi w Londynie

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona