Do Sejmu wpłynął właśnie projekt noweli procedury karnej. Przygotowali go posłowie z sejmowej Komisji do spraw Petycji. To efekt petycji przygotowanej przez Fundację Instytutu Thomasa Jeffersona, która wpłynęła do Sejmu w styczniu. Chodzi o zmianę art. 183 procedury karnej. Przepis ten w nowym brzmieniu pozwoli świadkowi przestępstwa i wykroczenia (w tym skarbowego) odmówić udzielenia odpowiedzi na pytanie, jeśli mogłaby narazić na odpowiedzialność świadka lub jego najbliższych. Dziś świadkowi występującemu w sprawie o przestępstwo takie prawo przysługuje, w sprawie o wykroczenia już nie.

– Obecnie to spory problem. Funkcjonują u nas zasady niedopuszczalne w demokratycznym państwie prawa – przekonują autorzy petycji. Pierwsza to obowiązek samooskarżania, druga – denuncjacji osób najbliższych. W takim konflikcie wartość, jaką jest jedność rodziny, musi przeważać nad dobrem wymiaru sprawiedliwości. Odpowiedzialność za wykroczenie należy uznać za nieuzasadnioną i niepotrzebną – argumentują.

O wprowadzenie zmian w kodeksie wykroczeń od dawna zabiegali kierowcy. Namierzony przez fotoradar właściciel auta przekraczającego prędkość po wezwaniu przez Inspekcję Transportu Drogowego musi wydać, kto danego dnia jechał samochodem.

– Najczęściej to on sam albo ktoś z jego najbliższej rodziny – zauważa dr Paweł Gasiński z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

– To nie do pomyślenia, że prawie 17 mln kierowców jest skazanych na taki bałagan – mówi prof. Ryszard Stefański, specjalista prawa wykroczeń.

Widząc niekonsekwencję ustawodawcy, część sądów w Polsce umarza sprawy właścicieli aut, którzy nie wskazują danych kierowcy popełniającego wykroczenie.

Propozycja posłów ma też przeciwników. – Nie chodzi o denuncjację, tylko o wskazanie, kto kierował pojazdem – przekonuje Adam Ługba, autor badań nad skutecznym karaniem niebezpiecznych zachowań na drodze. I tłumaczy, że sam fakt kierowania nie przesądza jeszcze o odpowiedzialności za wykroczenie.

– Wykreślenie przepisu nakładającego na właściciela sankcję za niewskazanie kierowcy zaowocuje powszechnym ignorowaniem tego obowiązku – uważa. I dodaje, że obecny przepis bez wątpienia przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa na naszych drogach, nie jest nadmiernie restrykcyjny.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami za odmowę wydania kierowcy grozi grzywna od 20 zł do 5 tys. zł.

Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2017 r.

etap legislacyjny: przed I czytaniem w Sejmie