W Polsce pracownicze plany kapitałowe są programem nowym, a wszyscy pracodawcy muszą odpowiednio przygotować swoje firmy i pracowników do tego rozwiązania. Dlatego redakcje „Rzeczpospolitej" i „Parkietu" wraz z ekspertami przybliżają przedsiębiorcom i pracownikom najlepsze sposoby wdrażania nowego rozwiązania podczas serii konferencji dotyczących PPK.
Jak nie tracić na oszczędnościach
– Żyjemy w czasach ciekawych, pełnych wyzwań. Polska nieustannie generuje dodatnią stopę wzrostu gospodarczego. Stopa bezrobocia przez ostatnie 15 lat spadła do poziomu 5,1 proc., płace rosną w tempie 7 proc. Wszystko to wpływa na sytuację gospodarstw domowych. Statystyczna osoba w gospodarstwie domowym ma nadwyżki, czyli może wydawać więcej lub oszczędzać – wyjaśniał podczas drugiej z serii konferencji, która odbyła się w Poznaniu, Dariusz Selak z PFR Portal PPK.
Dariusz Selak omówił także najpopularniejsze w Polsce formy oszczędzania. – Polacy posiadają w oszczędnościach łącznie ponad 1,5 biliona złotych. Jednak ponad bilion złotych ulokowany jest w instrumentach, które nie gwarantują realnego wzrostu wartości, zwłaszcza w obecnej sytuacji, gdy inflacja wynosi 2,6–2,8 proc. To powoduje, że osoby oszczędzające w tradycyjny sposób za rok realnie będą miały mniej, mimo że nominalna kwota będzie większa – zaznaczył.
Żyjemy coraz dłużej
Indywidualne oszczędności zyskują znaczenie także ze względu na sytuację demograficzną w kraju. – Wskaźnik dzietności stale maleje. Aby odwrócić tę tendencję, potrzebnych jest 10–15 lat spójnej, szerokiej polityki wspierającej dzietność. Z drugiej strony mamy do czynienia z wydłużaniem się życia. Jest to prognoza, której powinniśmy zacząć się obawiać – mówił Dariusz Selak.
– Przewidywana stopa zastąpienia, czyli stosunek emerytury do ostatniej pensji, w Polsce w ciągu najbliższych 40 lat wyniesie 30 proc. Będzie coraz mniej osób wnoszących składki do systemu, a coraz więcej pobierających świadczenia – zaznaczał prelegent. – Według ZUS stopa zastąpienia będzie nieustannie maleć i od 2020 r. ten spadek będzie przyspieszał. W innych gospodarkach europejskich sytuacja jest podobna – dodał.
Pomysł z zagranicy
PPK nie jest systemem, którego zasady funkcjonowania zostały wymyślone w Polsce od zera. Podobne programy są rozwijane w wielu krajach od lat. Najbardziej podobne do PPK sposoby oszczędzania istnieją już w Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii. – Oszczędzanie tam wygląda tak jak w PPK: oszczędności budowane są ze środków pracownika, pracodawcy oraz dopłat państwa. Po ponad dziesięciu latach funkcjonowania wskaźnik uczestnictwa wynosi w Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii ponad lub około 80 proc. W Polsce PPK może dotyczyć ponad 12 milionów osób. Wiele z nich dzisiaj nie ma oszczędności – mówił ekspert.
Oszczędności będą gromadzone na kontach uczestników PPK z comiesięcznych wpłat pracownika w wysokości 2 proc. wynagrodzenia, pracodawcy – w wysokości 1,5 proc. wynagrodzenia, a także wpłaty powitalnej wynoszącej 250 zł oraz corocznych wpłat w kwocie 240 zł od państwa. – Pracownik i pracodawca mogą podnieść swoje wpłaty do 4 proc. Co ważne, te dwie wpłaty są od siebie niezależne. Oznacza to, że łącznie na oszczędności może trafiać od 3,5 do 8 proc. wynagrodzenia – wyjaśniał Dariusz Selak.
Stopniowe wdrażanie
Terminy dołączenia przez firmy do programu są różne w zależności od liczby zatrudnianych przez nie pracowników. – Dla firm zatrudniających co najmniej 250 osób to był 1 lipca 2019 r., dla firm zatrudniających co najmniej 50 osób będzie to 1 stycznia 2020 r., a dla firm zatrudniających co najmniej 20 osób – 1 lipca 2020 r. – przypominał przedstawiciel PFR Portal PPK.
– PPK to program dobrowolny, ale osoby pomiędzy 18. a 55. rokiem życia przystępują do niego automatycznie, bez składania wniosku. Jeśli uczestnik chce zrezygnować z PPK, wtedy składa deklarację o rezygnacji. Tacy pracownicy mogą jednak w przyszłości złożyć wniosek o ponowne przystąpienie do programu. Osoby powyżej 55. roku życia muszą złożyć wniosek o przystąpienie, natomiast osoby powyżej 70. roku życia nie mogą do tego programu przystąpić – tłumaczył Selak.
To nie będzie OFE
Jedną z najważniejszych zalet programu PPK z punktu widzenia uczestników jest fakt, że oszczędności będą gromadzone na prywatnych rachunkach, do których dostęp będą mieli tylko pracownicy. – Środki będzie można wypłacać w różnych formach, ponieważ nie jest to system emerytalny. Natomiast najkorzystniejszą formą wykorzystania zgromadzonych środków jest skorzystanie z nich po 60. roku życia. Oszczędności można wypłacać na trzy różne sposoby. W minimum 120 ratach, wtedy 100 proc. środków trafia do pracownika. Można również wypłacić jednorazowo 25 proc. i pozostałe 75 proc. w minimum 120 ratach. Można też wypłacić całość jednorazowo, wtedy jedynym kosztem, jaki poniesie osoba oszczędzająca, będzie zapłata podatku od zysków kapitałowych – zaznaczał prelegent.
– Do 60. roku życia bezkosztowo można wykorzystać do 25 proc. oszczędności w przypadku poważnej choroby uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka. Do 100 proc. oszczędności można wypłacić na pokrycie wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu hipotecznego. Ponadto środki z PPK są dziedziczone. W przypadku śmierci uczestnika instytucja finansowa dokonuje na rachunek małżonka zmarłego uczestnika PPK wypłaty połowy zgromadzonych środków. Pozostałe środki przekazywane są osobom uprawnionym wskazanym przez uczestnika PPK lub jego spadkobiercom ustawowym. W tym wyjątkowym przypadku wypłata nie podlega żadnym potrąceniom – dodał ekspert.
Jak wybrać zarządcę
Spotkania dotyczące PPK są dla pracodawców również okazją, by dowiedzieć się, w jaki sposób należy wybrać instytucję finansową zarządzającą PPK i na jakie czynniki zwracać uwagę podczas podejmowania tej decyzji.
– Wyboru instytucji zarządzającej dokonuje pracodawca z listy 20 instytucji dostępnych na portalu mojeppk.pl po konsultacjach z pracownikami. My, jako portal mojeppk.pl, jesteśmy w stanie szczegółowo odpowiedzieć na pytania dotyczące programu, ale nie jesteśmy w stanie zarekomendować wyboru instytucji finansowej, którą również należy wybrać – wyjaśniał Dariusz Selak.
Podczas konferencji w Poznaniu przedsiębiorcy i pracownicy mogli na bieżąco otrzymać odpowiedzi na nurtujące ich pytania dotyczące programu dzięki udziałowi eksperta PFR Portal PPK Mateusza Kozłowskiego.
PFR TFI z misją
Wśród instytucji, które mogą podpisywać z przedsiębiorcami umowy o prowadzenie PPK, jest także PFR TFI. Możliwość ta traktowana jest przez to towarzystwo jednak nie jako sposób na zarabianie, ale jako sposób, by pomóc każdemu uczestnikowi programu. TFI koncentruje się na długoterminowym oszczędzaniu i ma misję edukacyjną. W swojej misji PFR TFI ma uwolnienie lokalnego kapitału i potencjału, który będzie w przyszłości napędzał rozwój Polski.
Z PRF TFI można zawrzeć umowę na zasadach ogólnych, obowiązujących wszystkie TFI, które mogą obsługiwać PPK. Umowy można podpisywać przez internet lub tradycyjnie. Pracownicy PFR TFI pomagają we wdrożeniu programu, pomagają ustalić, co pracodawca chce osiągnąć poprzez PPK, pomagają zaplanować kampanię wdrożeniową i szkolenia. PRF TFI mocno podkreśla również znaczenie motywowania pracowników – dzięki możliwości wpłacania do PPK przez pracodawcę wyższych kwot niż minimalne.
Nowy program oszczędnościowy w Polsce musi podążać za nowoczesnymi trendami. Dlatego PFR TFI oferuje m.in. mailing kierowany do pracowników oraz wsparcie poprzez aplikację dostępną zarówno dla pracodawcy, jak i uczestników PPK.
