12 lipca odbył się w Sejmie Szczyt Przewodniczących Parlamentów Państw Europy Środkowej i Wschodniej. Gości witali funkcjonariusze straży marszałkowskiej w mundurach nowego kroju, salutujący szablami. To pierwszy przypadek, gdy członkowie sejmowej formacji użyli broni reprezentacyjnej. Paradowali z nią też dzień później podczas Zgromadzenia Narodowego na dziedzińcu Zamku Królewskiego.
O tym, że marszałek Marek Kuchciński planuje wyposażyć strażników w szable, pisaliśmy już w 2016 roku. Z naszych informacji wynikało, że zainspirował się wyglądem strażników w parlamencie na Węgrzech. Czy jednak polscy funkcjonariusze otrzymali szable zgodnie z prawem? Są co do tego duże wątpliwości.
Wyposażenie w szable było elementem szerszej reformy. W styczniu Sejm uchwalił ustawę o straży marszałkowskiej, przekształcając ją w prawdziwą formację mundurową. Jeden z artykułów ustawy mówi, że „marszałek Sejmu określi, w drodze zarządzenia, rodzaje broni paradnej przysługującej funkcjonariuszom straży marszałkowskiej oraz jej wzory, a także przypadki występowania z tą bronią”. Problem w tym, że takiego zarządzenia w dniu wydania strażnikom szabel jeszcze nie było.
Tego, że zarządzenie było potrzebne, nie ukrywa nawet Centrum Informacyjne Sejmu. „Uprawnienia do posiadania i występowania z bronią paradną przysługują Straży Marszałkowskiej od 1 lutego na podstawie ustawy o Służbie Ochrony Państwa, w jej ówczesnym brzmieniu. Od 20 maja Straż Marszałkowska na podstawie ustawy o SM stała się służbą i przepisy ustawy o SOP dotyczące SM zostały uchylone. W związku z powyższym powstała konieczność opracowania nowego zarządzenia” – informuje.
Czy oznacza to, że w Sejmie prawo zostało złamane? Na to pytanie Centrum Informacyjne Sejmu już nie odpowiada.
Mec. Andrzej Turczyn z Ruchu Obywatelskiego Miłośników Broni sprawę komentuje ostro. – Wyposażenie w broń paradną w oparciu o dopiero projektowane zarządzenie było niezgodne z prawem – uważa. – Konstytucja mówi, że organy państwa działają na podstawie i w granicach prawa. Brak przepisu oznacza dla władzy publicznej zakaz działania – podkreśla.
To jednak nie koniec wątpliwości wokół szabel. Kontrowersje może budzić też zarządzenie marszałka, które wydał 26 lipca, gdy sprawą zainteresowała się „Rzeczpospolita”.
Czytając je, można się domyślać, dlaczego powstawało tak długo: z załącznikami liczy aż 45 stron. Zawiera dokładne opisy i rysunki szabel, pochew, a nawet okuć i temblaków. Z zarządzenia można np. dowiedzieć się, że w skład rękojeści wchodzą m.in. „jelec z wąsami o prosto ściętych końcach”, „przednie ramię jelca załamane u dołu pod kątem lekko rozwartym” i „kabłąk zwężający się w kierunku głowicy”.
Z zarządzenia wynika, że bronią paradną będą też kordziki, czyli sztylety, które w średniowieczu służyły dobijaniu rannych na polu bitwy. Mają stać się elementem stroju galowego komendanta i jego zastępców.
Zdaniem Centrum Informacyjnego Sejmu broń paradna będzie wykorzystywana przez kilku strażników w wyjątkowych okolicznościach. Opozycja pyta jednak, czy Sejm nie ma pilniejszych wydatków. – Mam wrażenie, że nowe mundury galowe, których wzory są na granicy dobrego smaku, szable i kordziki mają służyć tylko zaspokojeniu próżności pana marszałka – mówi poseł PO Jarosław Urbaniak.
