Narodowy Dzień Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką ustanowiony został „w hołdzie Obywatelom Polskim – bohaterom, którzy w akcie heroicznej odwagi, niebywałego męstwa, współczucia i solidarności międzyludzkiej, wierni najwyższym wartościom etycznym, nakazom chrześcijańskiego miłosierdzia oraz etosowi suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej, ratowali swoich żydowskich bliźnich od Zagłady zaplanowanej i realizowanej przez niemieckich okupantów". Przed 75 laty – 24 marca 1944 roku – w Markowej na Podkarpaciu niemieccy żandarmi zamordowali rodzinę Józefa i Wiktorii Ulmów wraz z ich siódemką dzieci oraz ośmiorgiem ukrywanych Żydów. Ulmowie stali się symbolem losów Polaków, którzy zdecydowali się na najwyższy akt człowieczeństwa w czasie niemieckiej okupacji – udzielenie pomocy ludności żydowskiej skazanej na zagładę.