Zderzenie trzech galaktyk. Trzy czarne dziury zderzą się ze sobą

Po raz pierwszy astronomowie zaobserwowali potrójne zderzenie galaktyk, w wyniki którego trzy aktywne supermasywne czarne dziury znalazły się na kursie kolizyjnym.

Aktualizacja: 26.09.2019 16:54 Publikacja: 26.09.2019 16:25

Zderzenie trzech galaktyk. Trzy czarne dziury zderzą się ze sobą

Foto: NASA

Miejsce gigantycznego zdarzenia znajduje się w odległości miliarda lat świetlnych od Ziemi, w systemie oznaczonym symbolem SDSS J084905.51+111447.2. By je dostrzec, niezbędne okazało się wykorzystanie teleskopów umieszczonych na powierzchni naszej planety oraz w przestrzeni kosmicznej.

Najpierw obiekt został zaobserwowany przez teleskop w stanie Nowy Meksyk w USA podczas przeglądu nieba Sloan Digital Sky Survey. Uczestnicy ogólnodostępnego programu astronomicznego Galaxy Zoo zidentyfikowali zaobserwowany obszar jako zderzenie galaktyk.

Następnie astronomowie sięgnęli po znajdujący się orbicie okołobiegunowej pracujący w zakresie podczerwieni teleskop kosmiczny NASA (Wide-field Infrared Survey Explorer, WISE), który pozwolił dostrzec pochodzące z kolizji galaktyk światło podczerwone. Za pomocą wyniesionego na orbitę 20 lat temu teleskopu kosmicznego Chandra, pracującego w zakresie promieni rentgenowskich, w centrum każdej z galaktyk biorących udział w zderzeniu zaobserwowano jasne punkty. Obecność gazów oraz pyłu w badanym obszarze stwierdzono dzięki danym uzyskanym dzięki Nuclear Spectroscopic Telescope Array (NuSTAR), teleskopowi kosmicznemu NASA do obserwacji wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego.

NASA

Dane ze wszystkich tych instrumentów pozwoliły autorom opublikowanych w "The Astrophysical Journal" badań na stwierdzenie, że po raz pierwszy odkryto układ trzech supermasywnych czarnych dziur. Odkryte czarne dziury są aktywne, to znaczy pochłaniają otaczającą je materię.

- Szukaliśmy par czarnych dziur, gdy natknęliśmy się na ten niezwykły układ - powiedział autor badania, Ryan Pfeifle z George Mason University (GMU) w stanie Wirginia. Podkreślił, że to najbardziej przekonujący ze znalezionych dotychczas dowodów na istnienie układu potrójnych supermasywnych aktywnych czarnych dziur.

Choć zderzenie trzech galaktyk i aktywność trzech supermasywnych czarnych dziur mogłyby się wydawać - ze względu na skalę - łatwa do zaobserwowania, zjawisku towarzyszą znaczne ilości gazów i pyłu, mogące zasłonić zdarzenie przed naszymi teleskopami.

Tym razem, dzięki wykorzystaniu wielu różnych teleskopów, naukowcy odnieśli sukces.

- Mamy nadzieję kontynuować badania i przy użyciu tej samej techniki odnaleźć kolejne trójki czarnych dziur - zadeklarował Ryan Pfeifle.

Pary czarnych dziur obserwowano już wcześniej, odkrycie układu potrójnego to precedens. Z pary powstanie jedna, większa czarna dziura. W układzie potrójnym proces zlewania się czarnych dziur powinien przebiegać jeszcze szybciej.

Astronomowie zastanawiali się nad kwestią "ostatniego parseka", czyli pytaniem, co sprawia, że gdy zderzają się galaktyki, istniejące w ich centrach supermasywne czarne dziury po zbliżeniu się do siebie na odległość kilku lat świetlnych łączą się w jedną. Być może czynnikiem decydującym jest obecność w układzie trzeciej czarnej dziury.

- Pary i trójki czarnych dziur są niezwykle rzadkie. Jednak w istocie takie układy są naturalnym efektem łączenia się galaktyk, czyli tego, w jaki sposób - wedle naszego stanu wiedzy - galaktyki rosną i zmieniają się - powiedziała Shobita Satyapal, współautorka badań astronomów z GMU.

Miejsce gigantycznego zdarzenia znajduje się w odległości miliarda lat świetlnych od Ziemi, w systemie oznaczonym symbolem SDSS J084905.51+111447.2. By je dostrzec, niezbędne okazało się wykorzystanie teleskopów umieszczonych na powierzchni naszej planety oraz w przestrzeni kosmicznej.

Najpierw obiekt został zaobserwowany przez teleskop w stanie Nowy Meksyk w USA podczas przeglądu nieba Sloan Digital Sky Survey. Uczestnicy ogólnodostępnego programu astronomicznego Galaxy Zoo zidentyfikowali zaobserwowany obszar jako zderzenie galaktyk.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kosmos
NASA szuka sposobu na sprowadzanie próbek z Marsa. Tanio i szybko
Kosmos
Odszedł Peter Higgs, odkrywca boskiej cząstki
Kosmos
Badania neutrin pomogą rozwiązać zagadkę powstania wszechświata
Kosmos
Księżyc będzie miał własną strefę czasową? Biały Dom nakazał ustalenie standardu
Kosmos
Astronomowie odkryli tajemnice galaktyki z początku istnienia wszechświata