Koronawirus rozdziera Unię Europejską

Włochy zablokują fundusz walki ze skutkami pandemii. A Niemcy nie chcą dłużej finansować Południa poprzez EBC.

Aktualizacja: 14.04.2020 06:46 Publikacja: 13.04.2020 21:12

Premier Włoch przedłużył do 3 maja blokadę życia społecznego i działalności przedsiębiorstw

Premier Włoch przedłużył do 3 maja blokadę życia społecznego i działalności przedsiębiorstw

Foto: AFP

Uzgodniony po czterech rundach negocjacji ministrów finansów strefy euro pakiet 540 mld euro kredytów został w czwartek wieczorem sprzedany mediom jako „największy plan ratunkowy w historii integracji". Jednak już następnego dnia powracającego z Brukseli szefa resortu finansów Roberta Gualtieriego ogłoszono w Rzymie zdrajcą.

Gdy na jaw wyszły szczegóły porozumienia, okazało się, że żaden z warunków Włochów nie został spełniony. Nie ma więc mowy o koronaobligacjach – uwspólnotowieniu długu, aby cała Unia sfinansowała koszty odbudowy zniszczonej gospodarki. Głównym (240 mld euro) narzędziem wsparcia finansów najsłabszych krajów ma być, mimo protestów Włochów, Europejski Mechanizm Stabilizacyjny (ESM), utworzona osiem lat temu instytucja, która udziela pożyczek za surowe reformy strukturalne. Dodatkowo środki na ten cel miałyby być wypłacane tylko na wsparcie służby zdrowia.

Wreszcie proponowany przez Francję fundusz odbudowy gospodarki, który miał odpowiadać 3 proc. PKB strefy euro (ok. 360 mld euro) i również być finansowany z koronaobligacji, został odnotowany tylko w bardzo niezobowiązujący sposób.

– Nie przyjmiemy wsparcia z ESM ani dziś, ani w przyszłości – ostrzegł lider Ruchu Pięciu Gwiazd (M5S) Vito Crimi, koalicjant rządu Contego.

– Jestem porażony i będę się domagał dymisji ministra finansów, który sprzedał nasz kraj – oświadczył lider opozycyjnej Ligi Matteo Salvini, który w razie przedterminowych wyborów jest właściwie pewny przejęcia władzy.

W tej sytuacji sam Giuseppe Conte zapowiedział, że nie zaakceptuje przyjętego wstępnie w czwartek porozumienia, nie porzuci idei koronaobligacji i nie skorzysta z ESM.

– Będziemy walczyli do końca – oświadczył premier, bez którego wsparcia plan nie zostanie przyjęty na wideokonferencji przywódców Unii 23 kwietnia.

Tsunami bezrobocia

Włochy są pod ścianą. Bank Unicredit uważa, że zarówno one, jak i Hiszpania najmocniej w UE ucierpią na pandemii, tracąc po 15 proc. PKB. Oba kraje weszły w kryzys z tak dużym zadłużeniem (odpowiednio 132 i 100 proc. PKB), że nie stać ich na uruchomienie bez Brukseli wystarczającego wsparcia dla gospodarki.

Instytut Bruegla obliczył, że o ile hiszpański rząd do końca marca ogłosił plany stymulacyjne odpowiadające 12 proc. PKB, o tyle Francja już 23 proc., a Niemcy 60 proc. PKB. Ze względu na strukturę gospodarki, w której 70 proc. zatrudnienia dają małe firmy, Hiszpania staje w obliczu tsunami bezrobocia. Szczególny dramat przeżywa sektor turystyczny, który zatrudnia 13 proc. pracowników i zapewnia 12 proc. PKB, ale z dnia na dzień stanął w miejscu. Z kolei wobec bezprecedensowej w Europie liczby ofiar śmiertelnych Włochy już od 9 marca wprowadziły całkowitą blokadę życia społecznego i działalności przedsiębiorstw.

Ratować gospodarkę czy zdrowie ludzi – na taki dylemat oba kraje zareagowały jednak zupełnie odmiennie. W piątek premier Conte zapowiedział, że surowe restrykcje dla biznesu i obywateli zostają przedłużone przynajmniej do 3 maja. W Hiszpanii od poniedziałku wróciły do pracy przedsiębiorstwa, które nie miały znaczenia strategicznego, w tym budownictwo i przemysł. Nadal zamknięte są szkoły, bary i restauracje, hotele i lokale rozrywkowe. Tę ostatnią decyzję za „przerażającą" uznał premier regionalnego rządu katalońskiego Quim Torra.

Próg 50 procent

Nastroje antyeuropejskie narastają na południu Europy, ale także w Berlinie zaczęto się zastanawiać, ile warte są korzyści z jednolitego rynku i dominującej roli politycznej w Unii. Wskazuje na to opublikowane właśnie sprawozdanie z posiedzenia Europejskiego Banku Centralnego z 18 marca, na którym podjęto decyzję o uruchomieniu ogromnego (750 mld euro) programu skupu obligacji państw strefy euro. To już w tym roku łącznie 1,1 bln euro, co prowadzi do pogłębienia łącznych zobowiązań frankfurckiego banku do astronomicznej kwoty ponad 5 bln euro.

Jak wskazują źródła Reutera, przeciwko takiemu ruchowi protestowali szefowie banków centralnych Niemiec Jens Weidmann i Holandii Klaas Knor, ale bez skutku. W przeciwieństwie do rozstrzygnięć finansowych w Radzie UE w EBC decyzje są podejmowane większością głosów, a na czele instytucji stoi kandydatka Emmanuela Macrona Christine Lagarde, zwolenniczka większego wsparcia banku dla biedniejszych krajów strefy euro. W ten sposób w powietrze wyleciała niepisana zasada, że EBC może finansować do 30 proc. długu rządów Eurolandu.

Jak duże jest dziś pod tym względem zaangażowanie banku wobec Włoch i Hiszpanii, gdzie w pierwszej kolejności kieruje on swoje środki? Czy przekroczyło symboliczny próg 50 proc.? I czy jest to wciąż do zaakceptowania przez Niemcy – nie wiadomo.

Ale mimo tak kolosalnego wsparcia rentowność (premia, jakie domagają się inwestorzy za ryzyko kupna obligacji danego kraju) dziesięcioletnich obligacji włoskich (1,588 proc.) była w poniedziałek wyższa niż polskich (1,452 proc.) – sygnał, że rynki finansowe też się zastanawiają, czy cierpliwość Berlina nie jest na wyczerpaniu.

Uzgodniony po czterech rundach negocjacji ministrów finansów strefy euro pakiet 540 mld euro kredytów został w czwartek wieczorem sprzedany mediom jako „największy plan ratunkowy w historii integracji". Jednak już następnego dnia powracającego z Brukseli szefa resortu finansów Roberta Gualtieriego ogłoszono w Rzymie zdrajcą.

Gdy na jaw wyszły szczegóły porozumienia, okazało się, że żaden z warunków Włochów nie został spełniony. Nie ma więc mowy o koronaobligacjach – uwspólnotowieniu długu, aby cała Unia sfinansowała koszty odbudowy zniszczonej gospodarki. Głównym (240 mld euro) narzędziem wsparcia finansów najsłabszych krajów ma być, mimo protestów Włochów, Europejski Mechanizm Stabilizacyjny (ESM), utworzona osiem lat temu instytucja, która udziela pożyczek za surowe reformy strukturalne. Dodatkowo środki na ten cel miałyby być wypłacane tylko na wsparcie służby zdrowia.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 764
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 763
Świat
Pobór do wojska wraca do Europy. Ochotników jest zbyt mało, by zatrzymać Rosję
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 762
Świat
Ekstradycja Juliana Assange'a do USA. Decyzja się opóźnia