Pat w podatkowym statusie komorników sądowych trwa już ponad półtora roku. Tych, którzy liczyli, że sprawę załatwi nowa ustawa o komornikach sądowych, nad którą pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości, spotka rozczarowanie. W swojej opinii do projektu resort finansów kategorycznie stwierdza, że zaproponowane rozwiązania nie zmienią nic w podejściu fiskusa do komorników jako podatników VAT.

Dobre chęci

Z uzasadnienia do projektu ustawy, która ma na nowo określić ustrój i zasady wykonywania zawodu komornika, wynika, że Ministerstwo Sprawiedliwości chciało rozwiązać problem VAT. Zmiany bowiem mają podkreślić, że w świetle nowego modelu komornicy nie są „przedsiębiorcami" działającymi na własną rękę, lecz funkcjonariuszami publicznymi wykonującymi zadania jako organ egzekucyjny, organ pomocniczy wymiaru sprawiedliwości, stanowiącymi przedłużenie imperium państwowego.

– Z uzasadnienia do projektu ustawy o komornikach sądowych jasno wynika, że intencją resortu sprawiedliwości było uwolnienie komorników od problemu VAT. Zwiększenie nadzoru i ograniczenie swobody istotnie przekłada się na ich status na gruncie ustawy o VAT – tłumaczy Krzysztof J. Musiał, doradca podatkowy, partner w kancelarii Musiał i Partnerzy.

To wszystko nie przekonuje jednak fiskusa. Prezentując swoje stanowisko w ramach konsultacji, resort finansów upiera się, że „komornicy będą uznani za podatników VAT". Podkreślono, że to, czy określone czynności podlegają opodatkowaniu, powinno wynikać z ustawy o VAT, a nie przepisów regulującej inną materię. W ocenie MF nie można uznać, że komornik, o którym mowa w projekcie, będzie włączony w strukturę administracji publicznej.

To podejście nie dziwi Romana Namysłowskiego, doradcy podatkowego, partnera w Crido Taxand.

– Oczywiście MF ma rację, że w ustawie o komornikach sądowych nie można zapisać, że komornicy nie są podatnikami VAT. To jednak, jak zostanie ukształtowany ich status w przepisach korporacyjnych, ma istotny wpływ na to, czy będą podatnikami VAT – podkreśla ekspert.

W jego ocenie komornicy już dziś nie są podatnikami VAT i tym bardziej nie będą nimi na gruncie nowej ustawy korporacyjnej. Nie ma jednak złudzeń, że przy takim stanowisku, jakie MF zaprezentowało w trakcie konsultacji, problem podatkowy komorników rozwiążą dopiero sądy.

Problem z wykładnią

Przypomnijmy, że kłopoty komorników zaczęły się w czerwcu 2015 r. Wówczas resort finansów w interpretacji ogólnej stwierdził, że komornicy są podatnikami VAT.

Obecnie na rozstrzygnięcie przez siedmioosobowy skład Naczelnego Sądu Administracyjnego czeka sprawa, czy komornicy sądowi w obowiązującym stanie prawnym są podatnikami VAT. Gdy NSA rozstrzygnie, problemem egzekutorów w poszerzonym składzie zajmie się Sąd Najwyższy. Odpowie na pytanie, czy dziś opłata egzekucyjna ustalona przez komornika sądowego ma być powiększona o VAT, czy go już w sobie zawiera (np. gdy opłata wynosi 100 zł, to należy do niej doliczyć 23 proc. VAT czy go w sobie zawiera).

etap legislacji: konsultacje publiczne i opiniowanie

Opinia dla "Rz"

Rafał Fronczek, prezes Krajowej Rady Komorniczej

Od początku zwracaliśmy uwagę na konieczność wstrzymania się z określeniem w projekcie ustawy o komornikach sądowych statusu prawnopodatkowego komorników w zakresie VAT do czasu rozstrzygnięcia tego zagadnienia przez Naczelny Sąd Administracyjny. Rozwiązania nowej ustawy nie mogą być bowiem sprzeczne z przepisami prawa unijnego, a tak się stanie, jeżeli NSA uzna interpretację MF za prawidłową. Ewentualne uznanie komorników za podatników VAT będzie miało również kluczowe znaczenie dla określenia podstawy opodatkowania, a tym samym ustalenia wysokości opłat egzekucyjnych. Dlatego nie należy pochopnie przyjmować rozwiązań, które mogą doprowadzić do jeszcze większej niepewności niż obecnie. Kwestie te nie dotyczą samych komorników, ale również wierzycieli i dłużników.