Krajowy Plan Odbudowy - mało pomocy dla firm

Krajowy Plan Odbudowy pokazuje, jak Polska zamierza wykorzystać ok. 23,9 mld euro dotacji z unijnego mechanizmu odbudowy i zwiększania odporności. KPO zakłada realizację kilkunastu kluczowych reform (związanych z zieloną i cyfrową transformacją, poprawą służby zdrowia czy wzrostem konkurencyjności gospodarki), którym podporządkowane są tzw. wiązki inwestycji i projektów.

Czytaj także: Krajowy Plan Ogólników: same cele, brak konkretów

Ile na zadania publiczne

To dosyć ogólny dokument, jednak „Rzeczpospolita" przeanalizowała, do kogo mają popłynąć dotacje, kto bezpośrednio skorzysta z planu odbudowy. Okazuje się, że największym takim bezpośrednim beneficjentem może być szeroko pojęty sektor publiczny, zarówno administracja, jak i przedsiębiorstwa publiczne, gdzie – jak wynika z naszych szacunków – trafić może nawet ok. 60–65 proc. całego KPO.

Plan odbudowy zakłada bowiem, że z unijnych dotacji będą finansowane takie projekty jak zakup szczepionek przeciwko Covid-19 (1,36 mld euro) czy kontynuacja rządowego programu „Czyste powietrze" (3,2 mld euro m.in. na wymianę starych pieców w gospodarstwach domowych). Przewiduje się też np. duży program kolejowych inwestycji infrastrukturalnych, zakupy autobusów niskoemisyjnych dla komunikacji miejskiej, budowę sieci żłobków, termomodernizację szkół i bibliotek, rewitalizację i „zielone inwestycje" w miastach średniej wielkości, rozwój e-usług publicznych, wzmocnienie instytucji rynku pracy oraz służby zdrowia itp. W sumie tego typu projekty mają pochłonąć – według naszej analizy – ok. 15–16 mld euro.

Ile dla biznesu

Dla przedsiębiorstw z sektora prywatnego zostaje zatem około 8–9 mld euro, z czego mniej więcej połowa to bezpośrednie finansowanie konkretnych przedsięwzięć w firmach, a połowa – różnego rodzaju projekty wspierające otoczenie rynkowe.

Na przykład przedsiębiorstwa z najbardziej poszkodowanych przez pandemię branż będą się mogły ubiegać o dotacje na zmianę czy dywersyfikację profilu działalności (300 mln euro), ok. 400 mln euro zarezerwowano na wykorzystanie „zielonych" rozwiązań w działalności gospodarczej, a specjalny fundusz inwestycji kapitałowych ma wesprzeć biznes związany z elektromobilnością (np. samochody elektryczne) łącznie kwotą ponad 1,1 mld euro.

Relatywnie sporo pieniędzy z KPO ma trafić na rozwój sieci telekomunikacyjnych (ok. 1,4 mld euro), budowę infrastruktury produkcji i przesyłu energii ze źródeł odnawialnych (w tym morskich farm wiatrowych, łącznie ponad 1 mld euro), wzmocnienie sektora B+R w Polsce, projekt rozwoju nowych technologii wodorowych czy tzw. mobilności bezzałogowej (czyli dronów).

Pytanie, czy taka struktura podziału KPO, w której mniej więcej co trzecie euro trafia do firm, a reszta do urzędów, instytucji i przedsiębiorstw publicznych, jest dobrą odpowiedzią na kryzys pandemiczny? Zdaniem organizacji biznesowych – raczej nie.

– To firmy, sektor prywatny najbardziej ucierpiały przez pandemię – komentuje Michał Gwizda, partner w firmie doradczej Crido, która też analizuje podział KPO. Szacunki Crido pokazują, że z tzw. komponentu A na budowę odporności i konkurencyjności gospodarki, czyli programu, który w największym stopniu powinien być skierowany do przedsiębiorstw, bezpośrednio do firm popłynie ok. 2 mld euro. A z całego KPO – może dwa razy tyle.