– Turystyka to pragnienie przemieszczania się i doznawania czegoś niezwykłego, na co brakuje czasu w codziennym życiu – uważa Jean-Claude Kaufmann, socjolog badający codzienne zwyczaje turystów – ich nawyki żywieniowe, zachowania erotyczne i techniki przetrwania.
Owe pragnienia dają stałą pracę ponad dwóm i pół milionom ludzi i biliony dolarów wpływów na całym świecie – ta gałąź gospodarki uważana jest za największą na świecie.
Turystyka jest angielskim wynalazkiem tamtejszych arystokratów, którzy pod koniec XVII wieku zaczęli z upodobaniem przemieszczać się. W XIX wieku zwyczajem zaczęły być podróże młodych, dobrze urodzonych ludzi po Europie mające poszerzyć ich horyzonty i pozwolić poznać inne kultury. W XIX wieku, wraz z rozwojem transportu – także kolejowego – podróże stały się bardziej dostępne. Za twórcę wycieczek grupowych uważany jest Thomas Cook, który w połowie XIX wieku zorganizował grupowy wyjazd na wiec abstynentów, a ośmielony powodzeniem przedsięwzięcia - potem także Anglików na największe wystawy w Londynie. Turyści, w odróżnieniu jednak od podróżników nie cieszyli się wówczas ani szacunkiem, ani poważaniem - w myśl stwierdzenia, ze turysta poznaje to, co już zostało odkryte przez innych…
Na wakacje jeszcze wtedy ludzie nie wyjeżdżali, bo mieli wolne jedynie niedziele. Wszystko zmieniło się w latach 50. XX wieku, gdy transport lotniczy stał się kolejnym, na masową skalę, środkiem transportu – tak narodził się przemysł turystyczny.
Podstawowy dziś typ turysty to – sportowiec, którego wyróżnia niesłabnąca żądza zwiedzania i nieustannego ruchu. Prawie każdy może się teraz wspinać – nawet po wysokich górach i przemierzać pustynie – dzięki coraz lepszym możliwościom technicznym.
Niestety, mimo pragnienia odkrywania ciągle czegoś nowego – wiele możliwości zostało już wyczerpanych, bo Ameryka – została odkryta już jakiś czas temu.
Jak dowodzą badania, turysta chce wprawdzie często egzotyki, ale tylko takiej, którą może zrozumieć i zaakceptować. Dla jego potrzeb – miejscowi dokonują „formatowania" tradycji, by móc zarobić.
Tak naprawdę lokalna kultura - turystów na ogół nie obchodzi i ograniczają się do nabywania lokalnych pamiątek – najczęściej tandetnych, produkowanych masowo w Chinach… Jest jednak o wiele więcej ciemnych stron turystyki, o czym opowiadają fachowcy pośród których jest antropolog, filozof i dwoje socjologów.
Turystyka ma dziś nieskończenie wiele odmian, pośród których wyróżnia się m.in. wakacyjną, medyczną, wojenną, odkrywczą, eksploracyjną, a także – seksturystykę.
Ale na pewno – turystów jest dziś zbyt wielu – jak uważają mieszkańcy wielu atrakcyjnych najeżdżanych przez turystów miejsc…
Do refleksji.
Premiera francuskiego dokumentu „Homo Touristicus” we wtorek 6 czerwca o 22.45 w TVP 2.
