Kolejny ważny etap prac nad Konstytucją dla Nauki za nami. Rada Ministrów przyjęła reformę szkolnictwa wyższego. MNiSW pracowało nad projektem dwa lata, angażując w proces tworzenia ustawy jak najwięcej środowisk akademickich. Ze względu na to, że podczas intensywnych konsultacji twórcy reformy uwzględniali spływające do ministerstwa uwagi, Konstytucja dla Nauki doczekała się licznych głosów poparcia. Wejścia w życie ustawy oczekują studenci i doktoranci (Parlament Studentów RP, Niezależne Zrzeszenie Studentów, Krajowa Reprezentacja Doktorantów), a także uczelnie akademickie i zawodowe (Sieć Małych i Średnich Publicznych Uczelni Akademickich, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Konferencja Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych). Głosy poparcia dla kierunku zmian płyną również od przedsiębiorców (Związek Przedsiębiorców i Pracodawców), a także organizacji pozarządowych (Młodzi dla Polski, Stowarzyszenie Koliber, Fundacja dla Rzeczypospolitej i Stowarzyszenie Studenci dla Rzeczypospolitej). Ustawa ma wejść w życie 1 października 2018 roku - pisze ministerstwo.
Nadrzędnym zadaniem reformy jest uwolnienie potencjału polskiej nauki i podniesienie jakości kształcenia studentów i doktorantów. Priorytetem jest także zrównoważony rozwój – Konstytucja dla Nauki ma pobudzać do zmian zarówno mniejsze, jak i większe ośrodki akademickie. Nie dojdzie do tego jednak bez zwiększenia finansowania.
Rządowy projekt przewiduje, że uczelnie publiczne otrzymają dodatkowo 3 mld zł w obligacjach skarbu państwa, które trafią do uczelni w całej Polsce. Będzie to znaczący zastrzyk finansowy, które uczelnie przeznaczą na inwestycje.
Przyszłoroczny budżet przeznaczony na szkolnictwo wyższe zostanie ponadto zwiększony o 700 mln złotych. Osiągnięcie poziomu finansowania nauki do poziomu 1,8 proc. PKB będzie wydłużone w czasie. Zmieniono również sposób planowania wydatków na naukę i szkolnictwo wyższe w budżecie państwa. Po wejściu w życie ustawy środki finansowe będą waloryzowane co roku w całości, a uwzględnienie nowych reguł waloryzacyjnych spowoduje, że w dziesięcioletniej perspektywie środki w systemie nauki i szkolnictwa wyższego wzrosną o 47,5 mld zł w stosunku do 2018 roku.
Przedmiotem osobnych decyzji Rady Ministrów będzie przeznaczenie dodatkowych środków finansowych na podwyżki dla nauczycieli akademickich. Warto podkreślić, że będą to kolejne dodatkowe środki finansowe (oprócz tych wynikających z przewidzianego w projekcie ustawy wzrostu nakładów).
Uczelnie regionalne będą otrzymywać jeszcze większe wsparcie niż planowano to pierwotnie. W związku z tym konkurs Regionalne Inicjatywy Doskonałości (z budżetem na poziomie 100 mln zł rocznie) rozszerzono o Dydaktyczne Inicjatywy Doskonałości. W ramach tej dodatkowej ścieżki finansowania uczelnie zawodowe osiągające najlepsze wyniki monitoringu karier zawodowych absolwentów (zwłaszcza pod kątem potrzeb lokalnego rynku pracy) otrzymają premię finansową. Jej wysokość będzie określana w corocznym komunikacie ministra.
To tylko niektóre zmiany wprowadzane przez Konstytucję dla Nauki.
Jak wyglądał proces powstawania reformy?
1. Jarosław Gowin ogłosił konkurs otwarty na napisanie założeń ustawy. Konkurs wygrały trzy niezależne grupy ekspertów, które w marcu 2017 roku przedstawiły swoje projekty.
2. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zorganizowało w ramach narodowego Kongresu Nauki dziewięć konferencji programowych, w których w sumie wzięło udział blisko 5500 osób związanych ze środowiskiem akademickim.
3. Po ogłoszonym we wrześniu 2017 roku projekcie Konstytucji dla Nauki MNiSW jeszcze przez 4 kolejne miesiące prowadziło konsultacje społeczne.
