Wielka Synagoga w miniaturze

Stołeczny Park Miniatur, poświęcony utraconym słynnym zabytkom dawnej Warszawy, powiększył kolekcje o makietę Wielkiej Synagogi Warszawskiej z placu Tłomackie.

Aktualizacja: 09.08.2019 17:06 Publikacja: 09.08.2019 17:01

Foto: Monika Kuc

Wzniesiona w stylu klasycystycznym w 1878 r. synagoga została wysadzona przez Niemców w powietrze w 1943 r. podczas pacyfikacji getta warszawskiego.

Synagoga stała tam, gdzie dziś wznosi się Błękitny Wieżowiec, a wówczas przy placu Tłomackie. Zanim rozpoczęto jej budowę, rozważano kilka innych lokalizacji, m.in. Długą, Bielańską, róg Elektoralnej i Orlej.
- W 1870 r. powstał komitet budowy nowej synagogi, jego przewodniczącym był Ludwik Natanson. W 1872 r. rozpisano dwa konkursy na projekt synagogi. Ostatecznie jego wykonanie zlecono jednemu z najbardziej znanych architektów ówczesnej Warszawy Leandrowi Marconiemu. Koszt budowy wyniósł 200 tysięcy rubli - opowiada Waldemar Prokop z Parku Miniatur

Wielka Synagoga była jedną z najwspanialszych wzniesionych w XIX wieku. Podczas jej otwarcia 26 września 1878 roku rabin Izaak Cylkow mówił: - Pokładamy nadzieję w Bogu że już nigdy jako odrębna społeczność nie będziemy uważani i jako osobny lud traktowani, ale jako uprawnieni synowie naszego kraju, obywatele jednego państwa [...] Dopłyniemy do upragnionej przystani ludzkości, gdzie szczytem cywilizacji będą słowa: Kochaj bliźniego jak samego siebie, kochajcie obcego, bez względu na to, w jakiej świątyni Bogu cześć oddaje, do jakiego plemienia należy.

Synagoga służyła niewielkiej grupie warszawskich Żydów, przedstawicielom judaizmu reformowanego, tzw. haskali, zwolennikom asymilacji społeczności żydowskiej. Modlono się w niej po hebrajsku, a kazania wygłaszano po polsku. Słynęła z występów światowej sławy chóru. W okresie międzywojennym odprawiano w niej nabożeństwa z okazji najważniejszych uroczystości państwowych, takich jak rocznica odzyskania niepodległości, czy uchwalenia Konstytucji 3 maja.

Prace nad makietą Wielkiej Synagogi w skali 1:25 trwały 1,5 roku. - To pierwsza nasza miniatura, która prezentuje także wnętrze - podkreśla Rafał Kuna, pomysłodawca Parku.

- To mozolna praca układania tysiąca elementów i detali. Tutaj tak naprawdę robiliśmy dwie miniatury - jedna to środek, a druga sama bryła. - tłumaczy.

We wnętrzu widać na parterze sale główną dla mężczyzn i galerę dla kobiet, a nawet świecące żyrandole.
Klasyczny fronton synagogi architekt wzorował na fasadzie Pałacu na Wodzie w Łazienkach Królewskich, a dach zwieńczył kopułą w kształcie zamkniętej korony.

W Parku Miniatur Województwa Mazowieckiego przy Krakowskim Przedmieściu 66 (w Ogrodzie Centralnej Biblioteki Rolniczej) odtworzone z detalami makiety także innych nieistniejących już budowli, jak Pałac Saski, Gościnny Dwór przy placu Żelaznej Bramy, Teatr letni z Ogrodu Saskiego, czy Budynek Giełdy Warszawskiej przy ul. Królewskiej.

Wzniesiona w stylu klasycystycznym w 1878 r. synagoga została wysadzona przez Niemców w powietrze w 1943 r. podczas pacyfikacji getta warszawskiego.

Synagoga stała tam, gdzie dziś wznosi się Błękitny Wieżowiec, a wówczas przy placu Tłomackie. Zanim rozpoczęto jej budowę, rozważano kilka innych lokalizacji, m.in. Długą, Bielańską, róg Elektoralnej i Orlej.
- W 1870 r. powstał komitet budowy nowej synagogi, jego przewodniczącym był Ludwik Natanson. W 1872 r. rozpisano dwa konkursy na projekt synagogi. Ostatecznie jego wykonanie zlecono jednemu z najbardziej znanych architektów ówczesnej Warszawy Leandrowi Marconiemu. Koszt budowy wyniósł 200 tysięcy rubli - opowiada Waldemar Prokop z Parku Miniatur

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Kultura
Polka kieruje berlińskim festiwalem muzycznym MaerzMusik
Kultura
Nie żyje Tomasz Łubieński. Słynny prozaik i eseista miał 85 lat
Kultura
Polscy artyści na maltabiennale.art 24
Kultura
Shirin Neshat i furia Iranek. Wystawa w Fotografiska Berlin
Kultura
Dragon Ball. Fenomen który trwa do dzisiaj