Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami oraz osobami pobierającymi zasiłek macierzyński. W związku z powyższym, zarówno pozostawanie w stosunku pracy jak i pobieranie zasiłku macierzyńskiego są odrębnymi tytułami do ubezpieczeń. W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym ze stosunku pracy (z którego nabył prawo do urlopu lub zasiłku). Chyba, że nadal wykonuje pracę - w takim przypadku podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym zarówno z tytułu stosunku pracy jak i z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, zgodnie z art. 9 ust. 6b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie ustalana:

- za osobę pobierającą zasiłek macierzyński – od kwoty tego zasiłku (art. 18 ust. 6 ustawy),

- za pracownika – od przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskiwanego z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków - art. 18 ust. 1-2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy. W podstawie wymiaru składek nie uwzględnia się również przychodów wymienionych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).

Zatem w przypadku łączenia urlopu rodzicielskiego z etatową pracą (chodzi o zmniejszenie wymiaru czasu pracy w trybie art. 182[1] § 5 i 6 k.p.) wartość świadczeń rzeczowych (np. pakietu medycznego) przysługujących pracownikom od pracodawcy, powinna być w całości wliczona do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika. Osoba, która przez cały okres pobierania zasiłku podlega obowiązkowo ubezpieczeniom pracowniczym nie ma podstaw do pomniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. W tym przypadku podstawą wymiaru pracowników jest przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Chyba, że zachodziłaby okoliczność wymieniona w § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia, tj. korzyści te wynikałyby z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu i polegałyby na uprawnieniu do ich zakupu po cenach niższych niż detaliczne (np. poprzez częściowe refinansowanie ich przez pracownika).