Komunikat ZUS z 11 sierpnia 2008 r. w sprawie uwzględniania premii w podstawie wymiaru zasiłków po wyroku TK

Trybunał Konstytucyjny orzekł 24 czerwca 2008 r., że art. 41 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa rozumiany w taki sposób, że w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, od których pracownik uiścił składkę na ubezpieczenie chorobowe, a które nie są mu wypłacane za okres pobierania zasiłku chorobowego, jest niezgodny z art. 67 ust.1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

W związku z tym należy stosować nowe zasady.

I. Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków z tytułu choroby i macierzyństwa

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz pozostałych świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, należy uwzględniać składniki wynagrodzenia, od których odprowadzana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, z wyłączeniem składników, co do których obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe albo umowy o pracę (u pracodawców nie mających obowiązku tworzenia regulaminów wynagradzania), zawierają jednoznaczne postanowienia o zachowywaniu przez pracownika prawa do tego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku.

W razie braku takich postanowień w przepisach płacowych lub umowach o pracę należy uznać, że składnik wynagrodzenia nie jest wypłacany za okres pobierania zasiłku i powinien być przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.

Jeżeli jednak powstaną wątpliwości, a pracodawca udokumentuje, że wypłaca składnik wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku, mimo że nie zawarł tej zasady w przepisach płacowych lub umowie o pracę, składnika tego nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru. Składniki wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo za okres pobierania zasiłku przysługującego w czasie ubezpieczenia, podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia.

W celu realizacji zasady wynikającej z wyroku Trybunału Konstytucyjnego zostanie uaktualniony formularz ZUS Z-3 "Zaświadczenie płatnika składek". Będzie on dostępny na stronach internetowych www.zus.pl. Zmiany te zostaną także uwzględnione w formularzach ZUS Z-3 drukowanych przez Zakład.

II. Zasady stosowane przy uzupełnianiu składników wynagrodzenia, do których pracownik nie zachowuje prawa za okres pobierania zasiłku

W przypadku, gdy przepisy płacowe nie zawierają wyraźnych postanowień o sposobie zmniejszania wysokości składnika wynagrodzenia, niewypłacanego za okres pobierania zasiłku, podlega on uwzględnieniu w podstawie wymiaru w kwocie faktycznej.

Tylko w razie, gdy przepisy płacowe obowiązujące u pracodawcy, albo umowy o pracę, zawierają jednoznaczne zapisy o pomniejszaniu składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku w sposób proporcjonalny, podlega on uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku po uzupełnieniu na ogólnych zasadach określonych w

ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

III. Zasady postępowania w przypadku zasiłków przysługujących za okres przed dniem wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego

Ubezpieczeni, którym przed wejściem w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego obliczono podstawę wymiaru zasiłku bez uwzględnienia składników wynagrodzenia, do których nie zachowywali prawa w okresie pobierania zasiłku, mają prawo do wystąpienia o ponowne ustalenie podstawy wymiaru z uwzględnieniem tych składników.

Zasady postępowania są odmienne w zależności od tego, czy w sprawie była wydawana decyzja czy nie oraz, czy było prowadzone postępowanie przed sądem.

Postępowanie w sprawach, w których wydawana była decyzja

W sprawach zakończonych decyzją ostateczną, od której nie zostało wniesione odwołanie do sądu, ma zastosowanie przepis art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z tym przepisem, termin na wniesienie skargi o wznowienie postępowania wynosi jeden miesiąc od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. W myśl art.146 kpa uchylenie decyzji nie może nastąpić, gdy od dnia doręczenia decyzji upłynęło pięć lat.

Stosownie do powołanych przepisów pracownikom, którzy wystąpili ze skargą o wznowienie postępowania w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. do 7 sierpnia 2008 r., prawo do zasiłku, powinno zostać ustalone ponownie z uwzględnieniem w podstawie wymiaru składników wynagrodzenia, do których pracownik nie zachowywał prawa za okres pobierania zasiłku. Dotyczy to spraw, w których od daty doręczenia decyzji do dnia wejścia w życie orzeczenia TK, nie upłynęło pięć lat. W tych sprawach ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku, powinno nastąpić za okres wynikający z decyzji lub za okres, którego decyzja dotyczy.

Postępowanie w sprawach zakończonych prawomocnym orzeczeniem sądu

W sprawach, które zostały zakończone prawomocnym orzeczeniem sądu, mają zastosowanie przepisy art. 401

1

, art. 404, art. 407 §2 oraz art. 408

kodeksu postępowania cywilnego

.

Zgodnie z tymi przepisami w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, do wznowienia postępowania właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów różnych instancji, właściwy jest sąd instancji wyższej. Skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. do 7 października 2008 r.

W tych sprawach podstawa wymiaru zasiłku powinna być ustalona ponownie po zakończeniu postępowania przed sądem wznowionego w związku ze skargą. Wypłata wyrównania zasiłku powinna być dokonana za okres, którego postępowanie dotyczy.

Postępowanie w sprawach, w których nie były wydawane decyzje

W sprawach, w których nie były wydawane decyzje

, ma zastosowanie art. 67 ust. 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. W takim przypadku, zgodnie ze wskazaniem Trybunału Konstytucyjnego,

roszczenie o wypłatę zasiłku przedawnia się po upływie 3 lat od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje. W związku z tym, przeliczeniu podlegają zasiłki za okres 3 lat liczony od daty wystąpienia z wnioskiem w tej sprawie.

Ponownemu ustaleniu podlega także zasiłek, gdy choćby ostatni dzień okresu, za który ten zasiłek przysługuje, mieści się w tak liczonym 3 letnim okresie. Wówczas wypłaty wyrównania dokonuje się za cały nieprzerwany okres pobierania zasiłku.

Postępowanie w przypadkach zasiłków przysługujących w dniu wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego

W przypadku, gdy zasiłek przysługiwał w dniu wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, należy ponownie ustalić podstawę wymiaru zasiłku przysługującego za cały nieprzerwany okres.