Odcinek 2: Piszcie do nas na Berdyczów!
Odcinek 3: Testujemy jakość asfaltu
Odcinek 4: Dzień, jakich nie lubimy
Wyprawa Tybet 2013. Tam, gdzie zaczyna się Azja
Stara Rosja
16 lipca 2013, Ural
stan licznika: 2661 km
Gdzie zaczyna się Azja? Pozornie i geograficznie na Uralu. Markiz de Custine jednak w swoich „Listach z Rosji" w 1839 roku twierdził, że Syberia zaczyna się na... Wiśle. I pewnie jest w tym sporo prawdy. Bo Syberia to pojęcie również odwołujące się do wyobraźni. Syberia dla idiotów to daleka i mroźna pustota oraz białe niedźwiedzie. Syberia dla Polaków ma dodatkowo srogie konotacje polityczne, choć zwykle nie pamięta się, że Józef Piłsudski powtarzał w zaufanym gronie, iż nigdy nic piękniejszego niż Syberia nie widział. Może Syberia i Azja zaczyna się tam gdzie mężczyźni odpoczywają kucając, a kobiety nie odpoczywają nigdy? A może tam, gdzie w przyrodzie zaczynają dominować brzozy i komary? Może tam gdzie herbatę parzy się w samowarze, a pija się ją ze szklanki zamiast filiżanki i słodzi konfiturami, a nie cukrem? Nawet geografowie nie są pewni, czy Europa kończy się na wschodzie czy zachodzie Uralu i którą rzeką dzielić Euro-Azję na południe od Uralu.
Nasze wrażenia są również ambiwalentne. „Azjatyckość" obyczajów razi już tysiące kilometrów przed Uralem. Gdy policjanci próbują wymusić łapówkę. Gdy mijani kierowcy idą na czołówkę. Gdy miejski park jest wysypiskiem śmieci. Gdy rzeki przypominają ścieki. Gdy nad mijanymi miejscowościami dominują złocone kopuły cerkwi. Cerkwi niebieskich na Ukrainie i białych w Rosji. Gdy diesel jest z każdym kilometrem tańszy.
Azjatycką „miejscówkę" podbijamy rzeczywiście na Uralu, gdy GPS melduje pozycję N 55°01'05,46'' i E 59°44'03,73'', a światu szoferów na wszelki wypadek przypomina o tym przydrożny pomniczek. Żegnamy tym samym Rosję kontynentalnych dysproporcji cywilizacyjnych i zaczynamy syberyjski bezkres. Żegnamy się bez żalu.
Są w Rosji miasta takie jak Samara, gdzie skupiony nad Wołgą przemysł, fabryki, elektrownie, zakłady petrochemiczne dają szanse lepszego życia. Gdzie nawet odziedziczone po komunizmie blokowiska odmalowano i wysprzątano. I nie pije się już kwasu u ulicznego sprzedawcy, ale idzie z dziećmi do MacDonalda. W mieście Syzrań, o którym nigdy wcześniej nie słyszałem (zakłady petrochemiczne), na ulicach nie ma nawet niedopałków, a po trawnikach nikt nie depcze. Rowery przed sklepem stoją bez zabezpieczających łańcuchów, a kantory są nikomu niepotrzebne (więc ich po prostu nie ma), bo w banku jest dobry kurs i nie pobiera się prowizji. Państwowy kapitalizm w wersji putinowskiej może nie podoba się polskim i brukselskim demokratom, ale Rosji przywraca poczucie godności, a Rosjanom względny dobrobyt. Potęga surowcowa i coraz sprawniejsze egzekwowanie podatków pozwala naprawiać kraj po długich latach smuty.
Ciągle jednak pozytywy zmian dotyczą nielicznych aglomeracji, które jak Ufa dostały prezent od losu w postaci ropy naftowej (podstawa gospodarki republiki baszkirskiej). Na prowincji jest wiele gorzej, a w małych wioskach wręcz odstręczająco. Resztki drewnianej architektury zapadają się pod ciężarem eternitu. Sieć gazowa absurdalnie oplata fronty domów i uliczki pomalowaną na żółto pajęczyną. Sieć ciepłownicza w miasteczkach też prowadzona jest dumnie na powierzchni co estetyki nie podnosi. Itd., itp. Niemal każda miejscowość otoczona jest wianuszkiem nielegalnych wysypisk śmieci. I niemal zawsze jedynym miejscem zadbanym jest cerkiew i jej otoczenie.
Czy po drugiej stronie Uralu będzie inaczej?
Samochodami z Krakowa do centrum Euro-Azji, do Lhasy w Tybecie. Konwój samochodów terenowych ruszył 12 lipca 2013.
Szczegóły na www.rp.pl/Tybet2013 oraz na stronie www.discover4x4.com.
